„`html
Fosgen (COCl2)
Fosgen to organiczny związek chemiczny z grupy chlorków kwasowych, występujący jako bezbarwny gaz o silnych właściwościach trujących i duszących, przypominający zapachem świeżo skoszoną trawę.
Otrzymywanie
Fosgen jest produkowany w reakcji tlenku węgla z chlorem, w obecności węgla aktywnego i światła:
- CO + Cl2 → COCl2
Właściwości
W reakcji z alkoholami fosgen tworzy estry, a z amoniakiem – mocznik. W obecności wody ulega hydrolizie, produkując chlorowodorek i dwutlenek węgla:
- COCl2 + H2O → 2HCl + CO2
Zastosowanie
Środek bojowy
Fosgen był używany jako bojowy środek trujący w I wojnie światowej, powodując poważne zagrożenia zdrowotne. Pierwszy raz użyty przez Niemców 9 grudnia 1915 roku, szybko zyskał reputację ze względu na swoje opóźnione działanie. Szacuje się, że 80% ofiar śmiertelnych broni chemicznej w tej wojnie to ofiary fosgenu.
Półprodukt w przemyśle chemicznym
W XIX wieku fosgen zaczął być stosowany w przemyśle barwników syntetycznych oraz w produkcji tworzyw sztucznych, takich jak poliwęglany i pianki poliuretanowe.
Historia
Nazwa fosgenu pochodzi z greckich słów oznaczających „zrodzony ze światła”, co odnosi się do jego pierwszej syntezy przez Johna Davy’ego w 1812 roku.
Zagrożenia
Fosgen może powstawać w procesach spalania związków chloru, takich jak PCW czy freony. Wysoka temperatura i obecność pary wodnej mogą również prowadzić do jego powstawania podczas gaszenia pożarów gaśnicami tetra.
Wypadki
Fosgen był przyczyną wielu tragicznych wypadków, w tym:
- W 1928 roku w Hamburgu z uszkodzonej cysterny wydostało się 11 ton fosgenu, raniąc 300 osób.
- W 1981 roku w Szczecinie zginęło 14 osób w wyniku pożaru, który uwolnił fosgen.
- W 1998 roku w Bydgoszczy zmarli dwaj pracownicy z powodu zatrucia fosgenem.
Podsumowanie
Fosgen to niebezpieczny związek chemiczny o szerokim zastosowaniu w przemyśle oraz jako środek bojowy, którego historia jest naznaczona tragicznymi wydarzeniami i wypadkami.
„`
