Film fabularny
Film fabularny to jeden z głównych rodzajów filmowych, charakteryzujący się fikcjonalnym światem przedstawionym, opartym na scenariuszu i grze aktorskiej. W przeciwieństwie do filmów dokumentalnych, filmy fabularne mogą inspirować się rzeczywistymi wydarzeniami, ale zawsze tworzą odmienną rzeczywistość.
Fabuła i sjużet
Podstawy teoretyczne badań nad filmem fabularnym opracowali rosyjscy formaliści, w tym Borys Eichenbaum i Wiktor Szkłowski. Szkłowski rozróżnił pojęcia fabuły i sjużetu, gdzie fabuła to zbiór schematów, a sjużet odnosi się do sposobu jej przedstawienia. W tradycyjnym kinie klasycznym fabuły są często dwuwątkowe, z wyraźnie określonymi punktami zwrotnymi.
- Fabula zamknięta – wszystkie wątki są rozwiązane, co przynosi satysfakcję widzowi.
- Fabula otwarta – wątki pozostają nierozwiązane, co otwiera pole do interpretacji.
Historia filmu fabularnego
Kino wczesne i premodernizm
Początek filmu fabularnego często przypisywany jest braciom Lumière i ich dziełu „Polewacz polany” (1895). Georges Méliès, znany z efektów specjalnych, wprowadził elementy fantazji filmowej. W miarę rozwoju kina, filmy zaczęły zyskiwać na długości i złożoności narracyjnej.
Kino klasyczne
Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku dźwięk w filmie przyniósł zmiany w narracji. Ukształtowały się nowe gatunki, takie jak western, melodramat i film gangsterski. W tym okresie powstały również filmy noir, które charakteryzowały się mrocznym klimatem i często pesymistycznymi zakończeniami.
Modernizm drugiej fali
Modernizm drugiej fali, zapoczątkowany filmami neorealistycznymi, wprowadził nowe podejście do narracji, w której bohaterowie zmagają się z problemami egzystencjalnymi. Reżyserzy tacy jak Antonioni i Bergman eksplorowali temat alienacji i braku motywacji w działaniach postaci.
Postmodernizm
W latach 80. XX wieku zdefiniowano postmodernizm, który zrywał z tradycyjnymi podziałami kulturowymi i charakteryzował się intertekstualnością. Filmy takie jak „Pulp Fiction” wprowadzały nieliniową narrację i różnorodne techniki, jak niewiarygodny narrator.
Slow cinema
Równolegle z postmodernizmem rozwijało się kino neomodernistyczne, znane jako slow cinema. Charakteryzowało się ono powolnym tempem akcji i minimalistycznym podejściem do narracji.
Kino postklasyczne
Po 1975 roku pojawiło się kino postklasyczne, które łączyło elementy klasyczne z intensywnymi efektami specjalnymi, często kosztem dramaturgicznej logiki.
Podsumowanie
Film fabularny, od jego początków do współczesności, przeszedł wiele transformacji, kształtując różnorodne gatunki i style narracyjne, od klasycznych fabuł po nowoczesne eksperymenty w opowiadaniu historii.