Ferdinand Lassalle
Ferdinand Lassalle (1825-1864) był niemieckim politykiem, myślicielem politycznym oraz działaczem socjalistycznym pochodzenia żydowskiego. Urodził się we Wrocławiu, gdzie rozpoczął swoją edukację, a następnie studiował w Berlinie. W Paryżu przyjął nazwisko Lassalle, aby zredukować etniczne skojarzenia.
Młodość i edukacja
Ferdinand był synem Heymana Lassala i Rosalie Herzfeld. Już w młodym wieku wykazywał zainteresowanie polityką i społeczeństwem, a swoje przemyślenia zapisywał w pamiętnikach. Po ukończeniu szkoły handlowej podjął studia, które były rzadkością w jego czasach dla osób z jego tła społecznego. Jego krytyka Prus, które uważał za tyranię, oraz doświadczenia w Paryżu znacząco wpłynęły na jego późniejsze poglądy polityczne.
Działalność polityczna
Lassalle był założycielem Powszechnego Niemieckiego Związku Robotniczego, pierwszej partii robotniczej w historii, która w momencie jego śmierci liczyła około 4600 członków. Uznawany jest za jednego z twórców socjaldemokracji, odrzucając rewolucję na rzecz reform demokratycznych. Jego hasła koncentrowały się na:
- Wolności, równości i sprawiedliwości społecznej.
- Walce o prawa pracownicze.
- Krytyce marksistowskiej teorii rewolucji.
Lassalle promował ideę socjalnej monarchii ludowej, w której król miałby pełnić rolę opiekuna klasy robotniczej. Jego kontrowersyjna działalność polityczna doprowadziła do aresztowania za krytykę kanclerza Bismarcka.
Miejsce spoczynku
Ferdinand Lassalle został pochowany na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu. Jego grób został zniszczony podczas II wojny światowej, jednak w 1946 roku Polskiej Partii Socjalistycznej udało się ufundować nowy nagrobek. Co roku odbywają się tam uroczystości upamiętniające jego życie i działalność.
Dzieła
Lassalle był autorem wielu istotnych dzieł, w tym:
- Die Philosophie Herakleitos des Dunklen von Ephesos (1858)
- Das System der erworbenen Rechte (1861)
- Arbeiterprogramm (1863)
- Kapitał i praca (1864)
Podsumowanie
Ferdinand Lassalle odegrał kluczową rolę w kształtowaniu socjaldemokracji i ruchu robotniczego w Niemczech, promując reformy demokratyczne oraz prawa pracownicze. Jego idee i działania pozostają inspiracją dla współczesnych ruchów lewicowych.
