Fasola zwykła (Phaseolus vulgaris)
Fasola zwykła, znana również jako fasola zwyczajna, to roślina jednoroczna z rodziny bobowatych, pochodząca z Ameryki Środkowej i Południowej. Jest uprawiana w wielu odmianach na całym świecie, w tym w Polsce, gdzie występuje głównie jako roślina uprawna.
Morfologia
Fasola ma różnorodne cechy morfologiczne:
- Łodyga: Słabo rozgałęziona, zdrewniała w dolnej części, osiągająca wysokość od 25 cm do 3 m, w zależności od odmiany.
- Liście: Trójlistkowe, w odcieniach zieleni.
- Kwiaty: Motylkowe, zebrane w grona, występują w różnych kolorach (białe, lila, fioletowe, czerwone).
- Owoce: Wydłużone strąki.
- Korzeń: Palowy, głęboki na 100-110 cm, z ograniczoną zdolnością regeneracji.
Zastosowanie
Fasola jest cenionym warzywem strączkowym, używanym głównie w postaci nasion, które są bogate w białko. Odmiany szparagowe spożywa się całe, najczęściej po ugotowaniu lub w formie przetworzonej. Wymaga ciepłego klimatu do przechowywania.
Fasola ma wysoką wartość odżywczą i była uprawiana przez Indian długo przed przybyciem Europejczyków. Jej nasiona zostały wprowadzone do Europy przez konkwistadorów, co przyczyniło się do jej popularności w innych częściach świata.
Wartość odżywcza
Fasola jest źródłem wielu składników odżywczych, w tym:
- Białko: 2,2 g
- Węglowodany: 6,8 g
- Tłuszcze: 0,2 g
- Witamina C: 15,0 mg
- Potas: 214 mg
Odmiany uprawne
Fasola zwykła występuje w różnych odmianach, które różnią się wysokością łodygi, kolorem strąków, zawartością włókna i długością okresu wegetacji. Główne grupy odmian to:
- Karłowe (np. 'Bor’, 'Mela’)
- Tyczne (np. 'Atlas’, 'Mamut’)
- Szparagowe (zielonostrąkowe i żółtostrąkowe)
- Na suche nasiona
Wśród odmian szczególnie polecana jest 'Blauhilde’, znana z długich, bezwłóknistych strąków oraz odporności na choroby.
