Fałdopłetwe (Acanthodii)
Fałdopłetwe, znane również jako akantody, to gromada wymarłych ryb, które łączyły cechy ryb chrzęstnych i kostnych. Często nazywane są kolczastymi rekinami, ze względu na obecność licznych kolców w płetwach i ciele.
Charakterystyka
Fałdopłetwe pojawiły się w wczesnym sylurze i wyginęły w dolnym permie. Większość z nich była niewielkich rozmiarów, nie przekraczając 20 cm długości, ale niektóre osobniki osiągały nawet 2 metry. Ich głowa była krótka i osłonięta pancerzem kostnych płytek, a otwór gębowy znajdował się na dolnej części ciała. Posiadały ogon heterocerkalny oraz budowę szczęk i uzębienie przypominające rekiny.
Wyróżniają się także dodatkowymi parzystymi płetwami pomiędzy płetwami piersiowymi a brzusznymi, co może sugerować, że płetwy parzyste ryb powstały z podziału fałdu skórnego na brzuchu. Do cech zbliżających fałdopłetwe do ryb kostnoszkieletowych należą:
- Skostnienie czaszki
- Obecność pokrywy skrzelowej
- Romboidalne łuski
Klasyfikacja
Fałdopłetwe dzielą się na trzy główne grupy:
- †Climatiiformes
- †Ischnacanthiformes
- †Acanthodiformes
Ich pozycja filogenetyczna w obrębie żuchwowców jest nadal niepewna. Analizy sugerują, że mogą stanowić grad ewolucyjny przodków ryb chrzęstnoszkieletowych, przodków ryb chrzęstnych i kostnych, lub też monofiletyczną grupę siostrzaną do ryb chrzęstnoszkieletowych.
Przykłady
Do znanych przedstawicieli fałdopłetwych należą rodzaje Climatius oraz Acanthodes.
Podsumowanie
Fałdopłetwe to interesująca grupa wymarłych ryb, która odegrała ważną rolę w ewolucji ryb chrzęstnych i kostnych. Ich unikalne cechy anatomiczne oraz pozycja w filogenezie sprawiają, że są przedmiotem badań paleontologicznych.
