Ezoteryzm
Ezoteryzm, znany również jako wiedza tajemna, odnosi się do przekonań i tradycji, które są dostępne jedynie dla wybranych osób, w przeciwieństwie do wiedzy egzoterycznej, dostępnej dla ogółu. Współczesne pojęcia związane z ezoteryką często mają swoje korzenie w starożytnych i średniowiecznych filozofiach.
Etymologia
Termin „ezoteryka” pojawił się w XIX wieku, a jego pierwsze użycie miało miejsce w pracy Jacques’a Mattera w 1828 roku. Słowo to wywodzi się z greckiego „esôterikos”, co oznacza „wewnętrzny”, w przeciwieństwie do „egzoterycznego”, które oznacza „zewnętrzny”. Platon wykorzystywał te pojęcia w swoich dialogach, wskazując na różnicę między sprawami wewnętrznymi a zewnętrznymi.
Zakres
Ezoteryzm koncentruje się na osobistym oświeceniu i praktykach duchowych, w odróżnieniu od zorganizowanych religii, które skupiają się na wspólnych rytuałach i prawach społecznych. W wielu religiach istnieją zarówno aspekty egzoteryczne, jak i ezoteryczne:
- Gnostycyzm w chrześcijaństwie
- Sufizm w islamie
- Tantryzm w hinduizmie
Szkoły ezoteryczne
Ezoteryzm obejmuje wiele różnorodnych szkół, każda z własnymi naukami. Oto niektóre z nich:
- Gnostycyzm: Uczy, że prawdziwym celem jest ucieczka z iluzji materialnego świata.
- Hermetyzm: Poszukuje związku między duszą a kosmosem.
- Masoneria: Używa symboliki, aby pomóc praktykantom w rozwoju duchowym.
- Teozofia: Twierdzi, że istnieją „ukryci mistrzowie” prowadzący rozwój duchowy ludzkości.
- Spirytualizm: Skupia się na bezpośrednich doświadczeniach życia pozagrobowego.
Tradycje
Ezoteryzm zawiera różnorodne tradycje, w tym:
- Alchemia
- Astrologia
- Kabała
- Różokrzyż
- Wolnomularstwo
Ezoteryzm w kulturze popularnej
Ezoteryzm ma swoje odzwierciedlenie w kulturze popularnej. Przykłady to:
- Powieści „Harry Potter” J.K. Rowling, z odniesieniami do tradycji ezoterycznych.
- „Alchemik” Paulo Coelho, przedstawiający duchową interpretację alchemii.
- „Kod Leonarda da Vinci” Dana Browna, z wątkami tajnych stowarzyszeń.
