„`html
Eugene Paul Wigner
Eugene Paul Wigner, znany również jako Jenő Pál, był amerykańsko-węgierskim fizykiem i matematykiem, urodzonym 17 listopada 1902 roku w Budapeszcie, a zmarłym 1 stycznia 1995 roku w Princeton. W 1963 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za współpracę z Hansem Jensenem i Marią Goeppert-Mayer.
Życiorys
Pochodził z żydowskiej rodziny klasy średniej. Jego ojciec był dyrektorem garbarni, a matka zajmowała się wychowaniem dzieci. W dzieciństwie zdiagnozowano u niego gruźlicę, co skłoniło go do nauki matematyki w sanatorium. W 1915 roku rozpoczął naukę w Fasori Evangélikus Gimnázium, gdzie poznał Johna von Neumanna. Po maturze w 1921 roku studiował inżynierię chemiczną na Technische Reichsanstalt Berlin. W tym czasie uczestniczył w seminariach prowadzonych przez wybitnych naukowców, w tym Alberta Einsteina i Maxa Plancka.
W 1926 roku Wigner rozpoczął pracę jako asystent w Instytucie Cesarza Wilhelma, gdzie badał teorię grup i fizykę statystyczną. W 1933 roku, z powodu pochodzenia żydowskiego, odebrano mu profesurę w Niemczech, co skłoniło go do emigracji do Stanów Zjednoczonych. W USA pracował na Uniwersytecie Wisconsin i w Princeton, gdzie poznał swoją pierwszą żonę, Amelie Frank, która zmarła w 1937 roku.
Wigner był zaangażowany w rozwój teorii reakcji łańcuchowych i uczestniczył w Projekcie Manhattan, mającym na celu budowę bomby atomowej, obawiając się, że Niemcy mogą jako pierwsi stworzyć tę broń. Jego praca w Los Alamos zyskała mu miano „węgierskiego konspiratora” wśród naukowców.
Upamiętnienie
- Energia Wignera
- Medal Wignera
Bibliografia
Wigner jest autorem wielu prac naukowych, które znacząco wpłynęły na rozwój fizyki.
Linki zewnętrzne
„`
