Erazm Gliczner Skrzetuski
Erazm Gliczner Skrzetuski (ur. 1535, zm. 21 stycznia 1603) był polskim pisarzem, reformatorzem religijnym i teologiem. Jako przywódca luteran w Wielkopolsce znacząco wpłynął na rozwój luteranizmu w Polsce. W 1603 roku znalazł się na pierwszym polskim Indeksie Ksiąg Zakazanych.
Życiorys
Urodził się w Laskach Wielkich pod Żninem. Po ukończeniu gimnazjum humanistycznego w Goldbergu, studiował na uniwersytecie w Królewcu (1554-1558). Początkowo był duchownym kalwińskim, a następnie przeszedł na luteranizm. Od 1565 roku pełnił funkcję superintendentew ewangelicko-augsburskiego w Wielkopolsce. W latach 1569-1589 prowadził działalność edukacyjną, zakładając szkołę i drukarnię. W 1591 roku został ministrem zboru w Brodnicy.
Twórczość
Gliczner był autorem pierwszego polskiego traktatu pedagogicznego, zatytułowanego Książka o wychowaniu dzieci barzo dobre, pożyteczne i potrzebne… (1558), w którym promował wychowanie szkolne i krytykował wychowanie dworskie. W swoich pracach podkreślał znaczenie rodziny oraz odpowiedzialność rodziców za wychowanie dzieci.
Ważniejsze utwory
- Nauka i praktyka, Kraków 1558
- Książki o wychowaniu dzieci barzo dobre, pożyteczne i potrzebne, Kraków 1558
- Taniec i rozmowa o nim, Grodzisk 1563
- Libellus brevis ac dilucidus contra novos circumcisores Ecclesiae coenaries, 1564
- Kronika żywota, nauki i spraw Jezusa Chrystusa, Grodzisk 1579
- Chronicon regum Poloniae, Toruń 1597
Przekłady
- Isocrates Oracia o sprawowaniu państwa, 1558
- Euthropius Flavius Kronika Eutropiusza, Grodzisk 1581
- Confessia wiary, którą augustanską albo auspurską zową, Gdańsk 1594
Listy i materiały
Gliczner prowadził korespondencję, która została zarchiwizowana, w tym listy do Szymona Bogumiła Turnowskiego oraz inne materiały dotyczące jego działalności w synodach w latach 1570-1595.
Erazm Gliczner Skrzetuski pozostaje istotną postacią w historii polskiej myśli teologicznej i pedagogicznej, wpływając na rozwój luteranizmu oraz edukacji w XVI wieku.
