Akcja „Reinhardt”
Akcja „Reinhardt” (niem. Aktion Reinhardt) była kryptonimem operacji zagłady Żydów w Generalnym Gubernatorstwie oraz Okręgu Białostockim, przeprowadzanej w latach 1942–1943. W ramach tej akcji zamordowano około 1,85 mln Żydów, głównie obywateli II RP.
Geneza
Rozpoczęcie akcji miało miejsce w grudniu 1941 roku, kiedy to w obozie zagłady Kulmhof w Chełmnie rozpoczęto gazowanie Żydów. W dniu 20 stycznia 1942 roku na konferencji w Wannsee ustalono szczegóły dotyczące eksterminacji ludności żydowskiej, którą przewodniczył Reinhard Heydrich.
Przebieg
Operacja była kierowana przez Odilo Globocnika, a sztab znajdował się w Lublinie. W ramach akcji utworzono trzy SS-Sonderkommandos, które prowadziły eksterminację w obozach: Bełżec, Sobibór i Treblinka. Obozy te były lokalizowane w pobliżu dużych skupisk Żydów oraz linii kolejowych, co ułatwiało transport ofiar.
- Wykorzystywano także obozy, które miały pierwotnie charakter koncentracyjny: Majdanek i Auschwitz-Birkenau.
- Żydzi byli deportowani także z innych krajów europejskich, w tym Holandii, Austrii, Słowacji, Niemiec i Grecji.
- W ciągu akcji zamordowano około 135 tys. Żydów z zagranicy.
Eksterminacja odbywała się przy użyciu metod wypracowanych podczas wcześniejszych akcji, takich jak program eutanazji (akcja T-4). Ofiary transportowano w nieludzkich warunkach, a po przybyciu do obozów były kierowane do komór gazowych. Ciała były początkowo grzebane, a później palone, a popioły zakopywane na terenie obozów.
W listopadzie 1943 roku zakończono akcję przeprowadzając tzw. akcję Erntefest („Dożynki”). Szczyt eksterminacji miał miejsce od lipca do listopada 1942 roku, kiedy to miała miejsce największa skala ludobójstwa w historii.
Geografia i logistyka
Eksterminację prowadzono głównie w trzech obozach: Bełżec, Sobibór i Treblinka. Transporty Żydów kierowano z gett do najbliższych obozów, a członkowie sztabu akcji oraz esesmani zatrzymywali mienie ofiar.
Podsumowanie
Akcja „Reinhardt” była jedną z najważniejszych operacji zagłady w czasie II wojny światowej, mającą tragiczne konsekwencje dla Żydów w okupowanej Polsce. Zbrodnie tej akcji pozostają ważnym tematem badań historycznych oraz pamięci społecznej.
