Egzemplarz Obowiązkowy
Egzemplarz obowiązkowy to regulacja nakładająca na wydawców obowiązek dostarczania bezpłatnych kopii druków, książek oraz dokumentów dźwiękowych i audiowizualnych do wyznaczonych bibliotek. Historia tego prawa sięga XVI wieku, kiedy to Francja jako pierwsza wprowadziła tę ustawę.
Historia w Europie
- Bułgaria: Od 1897 roku Biblioteka Narodowa w Sofii otrzymuje egzemplarze obowiązkowe.
- Dania: Biblioteka Królewska w Kopenhadze zyskała przywilej w 1697 roku.
- Francja: W 1537 roku król Franciszek I ustanowił prawo do przekazywania egzemplarzy do Biblioteki Królewskiej w Paryżu.
- Niemcy: Egzemplarze obowiązkowe są przekazywane do Deutsche Nationalbibliothek.
- Polska: W 1780 roku Michał Jerzy Wandalin Mniszech uchwalił pierwszą ustawę o egzemplarzu obowiązkowym. Po II wojnie światowej regulacje te przywrócono w 1944 roku. Od 1997 roku obowiązek dotyczy również wydawnictw z polskich placówek za granicą.
- Słowacja: Ustawa z 1997 roku obliguje wydawców do przekazywania dwóch egzemplarzy do Słowackiej Biblioteki Narodowej w ciągu dziesięciu dni od publikacji.
- Wielka Brytania: Wydawcy muszą dostarczyć jeden egzemplarz każdej publikacji do Biblioteki Brytyjskiej w ciągu miesiąca od wydania, a także do innych bibliotek na podstawie zgłoszeń.
Ameryka Południowa
- Brazylia: Biblioteka Narodowa w Rio de Janeiro otrzymuje egzemplarze obowiązkowe od 1907 roku.
Podsumowanie
Egzemplarz obowiązkowy jest istotnym elementem ochrony dziedzictwa kulturowego w wielu krajach, zapewniając dostępność publikacji w bibliotekach. Historia tego mechanizmu pokazuje, jak różne państwa adaptowały te regulacje w kontekście lokalnych potrzeb.
