Egocentryzm
Egocentryzm to postrzeganie rzeczywistości, w którym własna osoba zajmuje centralne miejsce. Osoby egocentryczne mają trudności z akceptowaniem innych poglądów i postaw. Choć termin ten ma negatywne konotacje, w niektórych kontekstach, jak w teoriach rozwoju, może być postrzegany neutralnie.
Teoria rozwoju moralnego Lawrence’a Kohlberga
Teoria Kohlberga definiuje poziomy rozwoju moralnego na podstawie różnic w rozumowaniu, które występują w trakcie uczenia się i dorastania. Wyróżnia trzy główne fazy:
- Faza przedkonwencjonalna:
- Orientacja na karę i nagrodę: Dzieci przestrzegają zasad, aby uniknąć kary lub zdobyć nagrodę.
- Orientacja na własny interes: Dzieci zaczynają dostrzegać konflikt interesów, jednak wciąż kierują się egocentryzmem.
- Faza konwencjonalna:
- Orientacja na konsensus: Osoby uwzględniają opinie rówieśników i szukają podobieństw w poglądach.
- Orientacja na wytyczne: Rozwija się poczucie sprawiedliwości i odpowiedzialności w działaniach.
- Faza postkonwencjonalna:
- Orientacja umowy społecznej: Ludzie rozróżniają sprawiedliwość od niesprawiedliwości i cenią wolność, ale pozostają posłuszni w przypadku naruszenia praw.
- Orientacja na uniwersalne zasady: Tworzenie zasad na podstawie własnych kryteriów i wartości.
Terminy pokrewne
- Egoizm: Skupienie się wyłącznie na własnych korzyściach, ignorując konsekwencje dla innych.
- Egotyzm: Nadmierne skupienie na sobie i oczekiwanie uwagi od innych.
- Megalomania: Przesadne przekonanie o własnej wartości i znaczeniu.