Efebia w starożytnej Grecji
Efebia (stgr. ἐφηβεία – 'młodość’) była systemem wychowania w miastach starożytnej Grecji, który przygotowywał młodych mężczyzn do pełnoprawnego obywatelstwa. Głównym aspektem efebii było szkolenie wojskowe, a najlepszym przykładem tego systemu są Ateny w IV wieku p.n.e.
Historia i struktura efebii
Pierwsze wzmianki o efebii ateńskiej pochodzą z roku 335 p.n.e., po bitwie pod Cheroneją. Młodzi Ateńczycy w wieku 18 lat przechodzili test sprawnościowy, a następnie składali przysięgę w świątyni Aglauros. Po tym etapie:
- Zakładali chlamidy
- Byli przydzielani do oddziałów stacjonujących w Pireusie
- Uczyli się posługiwania bronią, strzelania z łuku i rzutu oszczepem
- Otrzymywali żołd w wysokości 4 oboli dziennie, przeznaczany na wspólne wyżywienie
Pod koniec pierwszego roku efebowie dostawali włócznie i tarcze hoplitów, a następnie byli wysyłani do granicznych fortec. Po odbyciu kolejnej rocznej służby stawali się pełnoprawnymi obywatelami Aten.
Zmiany w okresie hellenistycznym
W okresie hellenistycznym efebia stała się bardziej elitarna, a jej instytucja rozprzestrzeniła się w całym greckim świecie. Czas trwania efebii wynosił zazwyczaj jeden rok, jednak przestała być obowiązkowa. Zmiany obejmowały:
- Brak wypłaty zasiłku
- Zmniejszenie nacisku na służbę wojskową
- Większy nacisk na ogólne wykształcenie
Z inskrypcji wynika, że w latach 334-325 p.n.e. liczba młodych ludzi w ateńskich rocznikach wynosiła od 370 do 700, podczas gdy w roku 267/266 spadła do 33, a w 247/246 do 29.
