Edward Balcerzan (ur. 13 października 1937 w Wołczańsku) to uznany teoretyk literatury, krytyk, tłumacz, poeta oraz prozaik.
Życiorys
Balcerzan osiedlił się w Szczecinie w 1946 roku, gdzie uczęszczał do szkoły podstawowej oraz liceum. W 1961 roku ukończył filologię polską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (UAM) w Poznaniu, a w 1968 uzyskał stopień doktora za pracę o dwujęzyczności w twórczości Brunona Jasieńskiego. Habilitował się w 1972, a w 1990 roku został profesorem zwyczajnym.
Był aktywnym członkiem wielu organizacji literackich, w tym Związku Literatów Polskich oraz Polskiego PEN Clubu. Współpracował z NSZZ „Solidarność” oraz Polską Akademią Nauk. Jako wykładowca prowadził zajęcia na wielu europejskich uniwersytetach, a jego badania koncentrowały się na teorii literatury i sztuce przekładu.
Debiutował jako poeta w 1955 roku, publikując w „Życiu i Kulturze”. Był autorem licznych zbiorów poezji i książek prozatorskich, a także tłumaczem poezji, w tym dzieł Borisa Pasternaka. W latach 70. i 80. pełnił funkcje redaktorskie w różnych czasopismach literackich.
Balcerzan był odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2012 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego.
Nagrody
- 1971 – nagroda „Odra” za „Oprócz głosu”
- 1989 – nagroda Fundacji Literatury za „Poezja polska w latach 1939-1965, cz. II”
- 1992 – nagroda Fundacji A. Jurzykowskiego za „Przygody człowieka książkowego”
- 1998 – nagroda Polskiego PEN Clubu za „Śmiech pokoleń – płacz pokoleń”
- 2016 – Nagroda im. Kazimierza Wyki
Twórczość
Poezja
- 1960 – Morze, pergamin i ty
- 1964 – Podwójne interlinie
- 1969 – Granica na moment
- 1972 – Późny wiek
- 2007 – Wiersze niewszystkie
Proza
- 1964 – Pobyt
- 1972 – Któż by nas takich pięknych
- 2003 – Perehenia i słoneczniki
Książki naukowe
- 1968 – Styl i poetyka twórczości dwujęzycznej
- 1971 – Oprócz głosu
- 1990 – Poezja polska w latach 1918-1939
- 2009 – Tłumaczenie jako „wojna światów”
Edward Balcerzan pozostaje znaczącą postacią w polskiej literaturze i teorii literackiej, a jego prace są cenione zarówno w kraju, jak i za granicą.