Edafon – definicja i znaczenie
Edafon to ogólna nazwa wszystkich organizmów żywych występujących w przypowierzchniowej części gleby, obejmująca mikroorganizmy oraz drobne zwierzęta, takie jak pierścienice, nicienie i larwy owadów. Stanowi około 5% objętości gleby i odgrywa kluczową rolę w cyklu przemiany materii organicznej.
Rola edafonu w ekosystemie
Edafon pełni funkcję destruentów, co oznacza, że odpowiedzialny jest za rozkład i mineralizację szczątków organizmów oraz ich produktów przemiany materii. Można go opisać jako istotny biotyczny czynnik glebowy, uczestniczący w obiegu materii organicznej, który można ująć w schemacie:
edafon – roślina – zwierzę – edafon.
Rodzaje organizmów edafonowych
Edafon dzieli się na kilka grup:
- Geobionty – organizmy, które na stałe żyją w glebie.
- Geofile – organizmy, które przebywają w glebie tylko w wybranym okresie swojego życia lub które penetrują zarówno środowisko gleby, jak i powierzchniowe.
- Geokseny – organizmy żyjące głównie na powierzchni, które tylko sporadycznie wnikają do gleby.
Wpływ edafonu na glebę
Obecność edafonu jest kluczowym czynnikiem glebotwórczym, obok erozji. Edafon wpływa na fizyczno-chemiczne właściwości gleby, takie jak struktura, retencja wody i przewiewność. Jego obecność warunkuje również żyzność gleby poprzez rozkład związków organicznych i uwalnianie składników mineralnych, a także powstawanie próchnicy glebowej.
Edafon w ekosystemach leśnych i wodnych
W kontekście roślinności, edafon bywa określany jako najniższe, czwarte piętro lasu, znajdujące się poniżej runa leśnego. W środowisku wodnym odpowiednikiem edafonu jest plankton, choć to pojęcie jest węższe.
Kategoria
Edafon jest istotnym zagadnieniem w biologii gleby oraz ekologii.
