, Ecce Homo, 1543 r.]]
– Ecce Homo]]
Ecce homo (z łac. [] „oto człowiek”; ) — motyw w sztuce chrześcijańskiej przedstawiający ubiczowanego Chrystusa w koronie cierniowej. Słowa „oto człowiek” miał wypowiedzieć Piłat ukazujący Chrystusa ludowi żydowskiemu.
Opis
Postać Chrystusa ukazywana jest samotnie (może to być też jedynie przedstawienie twarzy) lub jako część sceny zbiorowej oraz koronę cierniową. Ciało jest skrwawione, nosi ślady biczowania. Z oczu Jezusa płyną łzy. Po przeciwnej stronie sceny ukazany jest tłum (grupa) Żydów którzy krzyczą i machają rękami. Często mają oni skrzyżowane ramiona, co oznacza żądanie śmierci przez ukrzyżowanie.
W niektórych przedstawieniach pojawiają się dodatkowo żona Piłata Prokula oraz Barabasz.
Odmiana przedstawienia, w której Piłat uchyla płaszcz Jezusa i pokazuje jego rany określana jest jako Ostentatio Christi.
Historia przedstawienia
W sztuce wczesnochrześcijańskiej motyw Ecce homo był bardzo rzadki, a ukazywany w nich Chrystus przedstawiany był w pełni majestatu, nie jako osoba cierpiąca. Za pierwsze przedstawienie Ecce homo przedstawiające Chrystusa umęczonego historycy sztuki uważają obraz Dirka Boutsa ok. 1475 roku. W Polsce jednym z najwcześniejszych przedstawień jest Tryptyk Dominikański z 2. połowy XV wieku.
Szczególną popularność motyw ten osiągnął w XVI-XVIII wieku.
Motyw Ecce homo pojawia się również w sztuce cerkiewnej, w ikonach Męki Pańskiej.
