Dzwonnice – definicja i rodzaje
Dzwonnica to budowla lub jej część, w której zawieszone są dzwony. Może mieć charakter sakralny (np. dzwonnice przy kościołach) lub świecki (np. wieże ratuszowe). Zazwyczaj występuje w formie wieży, murowanej lub drewnianej, a także jako ściana z otworami (dzwonnice parawanowe).
Podział dzwonnic
- Wolno stojące – w kształcie wieży, ażurowe lub w formie ściany.
- Przystawione – związane z budynkiem, np. kościołem.
- Wbudowane – wpisane w bryłę budynku, np. sygnaturka.
Historia dzwonnic
Dzwony zaczęły być używane w VI wieku przez irlandzkich i anglosaskich mnichów w klasztorach. Wraz z rozwojem liturgii i sztuki ich odlewania, przy kościołach romańskich zaczęto budować dzwonnice. Najstarsza z nich powstała w VIII wieku przy bazylice św. Piotra w Watykanie na zlecenie Papieża Stefana III.
W średniowiecznej Italii popularne stały się wolno stojące wieże dzwonnicze, zwane kampanile, które osiągnęły szczyt rozwoju w XI–XII wieku. W tym czasie w romańskich kościołach często budowano dwie masywne wieże w fasadzie. W okresie gotyku dzwonnice zyskały strzelistości i ażurowości.
W miastach rozwijały się ratusze z wieżami dzwonniczymi, które służyły do odmierzania czasu oraz ogłaszania ważnych wydarzeń, takich jak zakończenie targu czy zamykanie bram. W miastach Flandrii budowano wieże strażnicze (beffroi) z dzwonami alarmowymi.
Dla drewnianych kościołów charakterystyczne były dzwonnice o konstrukcji słupowej. W cerkwiach przeważały dzwonnice o konstrukcji wieńcowej.
Przykłady dzwonnic
Oto kilka przykładów dzwonnic, które ilustrują różnorodność ich form:
- Dzwonnica kościoła św. Katarzyny w Kudowie-Zdroju
- Dzwonnica przystawiona w kościele św. Jakuba Apostoła w Woliborzu
- Drewniana dzwonnica przy kościele Jana Chrzciciela w Gieczu
- Dzwonnica parawanowa w Przemyślu
- Dzwonnica wbudowana w cerkwi Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mielniku
- Dzwonnica zegarowa w Lądku-Zdroju
