Rzeka Don
Don (ros. Дон, starożytny Tanais) to rzeka w południowej Rosji o długości 1950 km i powierzchni zlewni wynoszącej 422 000 km². Średni przepływ wynosi 935 m³/s. Źródła rzeki znajdują się w północno-wschodniej części Wyżyny Środkoworosyjskiej. Don płynie początkowo w kierunku południowo-wschodnim do Woroneża, a następnie południowo-zachodnim aż do ujścia do Zatoki Taganroskiej na Morzu Azowskim, w pobliżu Rostowa nad Donem.
Geografia i hydrologia
W górnym biegu rzeka płynie wąską doliną, a na terenach nizinnych rozlewa się szeroko, zajmując znaczną część swojego biegu w Zbiorniku Cymlańskim (około 2600 km²). Don jest pokryty lodem przez około 160 dni w roku i jest żeglowny na odcinku około 1350 km od ujścia.
Dopływy i miasta
Główne dopływy Donu to:
- Prawobrzeżne: Doniec
- Lewobrzeżne: Woroneż, Chopior, Miedwiedica, Sał, Zachodni Manycz
Wzdłuż rzeki znajdują się kluczowe miasta, takie jak:
- Azow
- Kałacz nad Donem
- Rostów nad Donem
W najbardziej na wschód wysuniętym odcinku, Don łączy się z Wołgą przez Kanał Wołga-Don, tworząc istotną drogę wodną. Głównym portem na Donie jest Rostów nad Donem.
Historia
We wczesnym średniowieczu dorzecze Donu było zamieszkane przez Słowian, którzy w VIII wieku byli zależni od państwa Chazarów. W tym okresie miała miejsce masowa deportacja niewolników do kalifatu. Kroniki arabskie określały tych niewolników mianem Saqaliba, a korytarz wodny wzdłuż Wołgi i Donu nazywały Nahr-as-Saqaliba („rzeki Słowian”). Kaganowie chazarscy kontrolowali obszary nad dolną Wołgą, Donem oraz północnym Kaukazem. W trakcie drugiej wojny arabsko-chazarskiej (722-737) generał Marwan Ibn Muhammad miał wziąć do niewoli 20 tys. Słowian nad rzeką Don, przesiedlając ich w głąb kalifatu.
