Dmytro Iwanowycz Doncow
Dmytro Doncow (30 sierpnia 1883 – 30 marca 1973) był ukraińskim pisarzem, dziennikarzem i politykiem, uważanym za twórcę ukraińskiej koncepcji nacjonalizmu. Jego ideologia, przyjęta przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów w latach 30. XX wieku, koncentrowała się na dążeniu do niepodległości Ukrainy oraz orientacji prozachodniej, z całkowitym zerwaniem więzów z Rosją.
Życie i kariera
Urodził się w Melitopolu w Imperium Rosyjskim. Po śmierci rodziców wcześnie się usamodzielnił, ukończył szkołę średnią i rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie w Petersburgu, gdzie zaangażował się w działalność polityczną. W 1905 roku został aresztowany za działalność rewolucyjną, a po amnestii przeniósł się do Kijowa.
W 1914 roku brał udział w organizowaniu Związku Wyzwolenia Ukrainy i pracował w Wiedniu, gdzie kierował Służbą Informacyjną Ukraińskiego Klubu Parlamentarnego. Po rewolucji lutowej wrócił do Lwowa, gdzie uzyskał doktorat na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. W latach 1922-1939 mieszkał we Lwowie, gdzie wydawał pisma literackie i zaangażował się w politykę, współorganizując Ukraińską Partię Pracy Narodowej.
Okres II wojny światowej i emigracja
W 1939 roku Doncow został internowany, a następnie emigrował do Bukaresztu, gdzie wydawał dziennik „Batava”. Po wojnie osiedlił się w Kanadzie, gdzie wykładał literaturę ukraińską na Uniwersytecie Montrealu. Zmarł w 1973 roku i został pochowany na cmentarzu South Bound Brook w New Jersey.
Poglądy polityczne
Poglądy Doncowa ewoluowały od marksizmu do „czynnego nacjonalizmu”, a jego kluczowe tezy zakładały:
- Przekonanie o antagonizmie kulturowym między Europą a Rosją.
- Uznanie różnych typów etniczno-psychologicznych jako podstawy podziału na państwa.
- Akceptację zasady równowagi mocarstw jako podstawy istnienia państwa ukraińskiego.
W swojej pracy „Podstawy naszej polityki” (1921) Doncow postulował współpracę polsko-ukraińską przeciwko Rosji, uznając niepodległość za ważniejszą niż zjednoczenie wszystkich ziem ukraińskich.
Ideologia
W książce „Nacjonalizm” (1926) Doncow odrzucił uniwersalizm i liberalizm, opierając swoją doktrynę na darwinizmie społecznym. Uważał naród za najwyższą wartość, a jego koncepcja zakładała silne przywództwo i stosowanie „twórczej przemocy” w dążeniu do niepodległości Ukrainy.
Wybrane prace
- „Nacjonalizm” (1926)
- „Podstawy naszej polityki” (1921)
- „Duch naszej starożytności” (1944)
Doncow był niezwykle wpływową postacią w historii ukraińskiego nacjonalizmu, a jego myśli pozostają przedmiotem dyskusji do dziś.
