Dmusy
Dmusy (niem. Dmussen, 1938–1945 Dimussen) to wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 była częścią województwa suwalskiego.
Wieś powstała w ramach kolonizacji Wielkiej Puszczy, na wcześniejszym obszarze Galindii. Dmusy były miejscowością ziemiańską, z dobrami służebnymi należącymi do drobnego rycerstwa, zobowiązanego do służby zbrojnej. W XV i XVI wieku wieś była dokumentowana pod różnymi nazwami, takimi jak Demssen, Dimusse, Dmussen, i Mussawisches. W tym okresie wieś należała do parafii w Drygałach.
Wieś została lokowana w 1495 roku na 10 łanach (w niektórych źródłach podawane jest 20 łanów) na prawie magdeburskim, przez komtura bałgijskiego Hieronima von Gebesattel. Przekazano ją krewnym: Michałowi Grabowskiemu, Stanisławowi Myszce, Jakubowi i Mikołajowi Dmusom, oraz Mikołajowi Cwalinie, z obowiązkiem połowy służby zbrojnej. Dodatkowo nadano 3 łany łąk, położonych między Lisami a Lipińskimi. Z dóbr Dmusy powstały dwie osady: Dmusy i Pełki, które jeszcze w 1454 roku były częścią dóbr wsi Dmusy.
Szkoła w Dmusach została założona w 1737 roku. W 1935 roku do szkoły uczęszczało 83 dzieci, a pracowało w niej dwóch nauczycieli. W 1938 roku, w ramach akcji germanizacyjnej, zmieniono urzędową nazwę wsi na Dimussen. Według spisu z 1939 roku wieś zamieszkiwało 266 osób.
Bibliografia
- Grzegorz Białuński: Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie). Olsztyn, OBN, 2002, 237 str.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1970 r.
