Deinoteria – rodzina pierwotnych trąbowców
Deinotheria (łac. Deinotheriidae, co oznacza straszne bestie) to rodzina ssaków zaliczanych do trąbowców, która wyodrębniła się w eocenie. Jest to grupa siostrzana trąbowców słoniokształtnych, znana z charakterystycznych cech morfologicznych.
Cechy charakterystyczne
- Brak górnych ciosów, rozwinięcie dolnych ciosów w postaci zagiętych haków.
- Specyficzna budowa czaszki, z wydłużonymi kośćmi nosowymi, przypominająca ryj tapira.
- Dostosowanie do odżywiania się liśćmi i gałązkami drzew.
- Stosunkowo długa szyja i kończyny.
Deinoteria były jedną z najdłużej istniejących rodzin trąbowców, z niewielkimi zmianami morfologicznymi przez większość swojego istnienia, co sugeruje dobre przystosowanie do swojego środowiska.
Historia i ewolucja
Najwcześniejszym znanym gatunkiem jest Chilgatherium harrisi, odkryty w Etiopii, który żył we wczesnym oligocenie. Z tego rodzaju wyewoluował Prodeinotherium, który rozprzestrzenił się na inne kontynenty po połączeniu Afryki z Eurazją w miocenie. Równolegle rozwijał się rodzaj Deinotherium, który zasiedlił Europę i Azję. Wczesne gatunki tego rodzaju osiągały rozmiary zbliżone do słonia indyjskiego, natomiast późniejsze, takie jak Deinotherium giganteum i Deinotherium bozasi, były znacznie większe, osiągając ponad 5,5 metra wysokości i wagę do 13 ton.
Wyginięcie
Deinoteria wymarły w Europie i Azji z powodu osuszenia klimatu w pliocenie, co prowadziło do znikania wilgotnych lasów. Jednak w Afryce przetrwały, adaptując się do lesistych sawann. Ostatecznie rodzina Deinotheriidae wymarła około 500 tys. lat temu, co jest stosunkowo niedawno w skali geologicznej.
W muzeum paleontologicznym w Asenowgradzie w Bułgarii znajduje się niemal kompletny szkielet Deinotherium.
Podsumowanie
Deinoteria to fascynująca rodzina prehistorycznych trąbowców, która dostosowała się do zmieniających się warunków środowiskowych przez miliony lat, a ich historia dostarcza cennych informacji o ewolucji ssaków.
