Definicja
Definicja to wypowiedź, która określa znaczenie wyrażenia poprzez wskazanie innego, oddającego jego sens. Wyróżnia się różne rodzaje definicji, takie jak nominalne, realne, równościowe, cząstkowe i inne.
Budowa definicji
Definicje składają się z trzech elementów:
- Definiendum: wyrażenie, które ma być zdefiniowane (np. „okrąg”).
- Definiens: wyrażenie, które wyjaśnia znaczenie definiendum (np. „zbiór wszystkich punktów…”).
- Łącznik definicyjny: wyrażenie łączące definicję, takie jak „jest to” lub „oznacza”.
Rodzaje definicji
Definicje realne
Jednoznaczna charakterystyka pojęcia, np. „Bursztyn jest to żywica skamieniała”.
Definicje nominalne
Informują o znaczeniu wyrażenia w danym języku, np. „Słowo 'bursztyn’ znaczy tyle, co 'żywica skamieniała'”.
Definicje równościowe
Klasyczne definicje, które pozwalają rozstrzygnąć, czy dany przedmiot należy do kategorii definiowanej, np. „Okrąg to zbiór punktów…”.
Definicje cząstkowe
Nie dostarczają pełnych kryteriów dla wszystkich przedmiotów, np. „Umysł” lub „dzieło sztuki”.
Definicje operacyjne
Określają znaczenie nazwy poprzez opis czynności niezbędnych do jej pomiaru, np. „Czas definiuje się przy pomocy zegarów”.
Definicje fałszywe
Definicje, w których nie zachodzi tożsamość zakresowa między definiendum a definiensem. Obejmują definicje za wąskie, za szerokie, krzyżujące się oraz błędy przesunięcia kategorialnego.
Definicje nieinformujące
Definicje, które nie spełniają warunków zrozumiałości i dotyczące zakresu definiendum. Obejmują błędy ignotum per ignotum, mylące oraz tautologiczne.
Definicja tautologiczna
Definicje, w których definiens powtarza definiendum, np. „Okrąg to zbiór punktów oddalonych o zadaną odległość od środka okręgu”.
Podsumowanie
Definicje są kluczowym narzędziem w języku, które precyzują znaczenia pojęć. Rozróżnienie ich rodzajów i budowy pozwala na lepsze zrozumienie i komunikację w różnych dziedzinach nauki i życia codziennego.
