Daniny publiczne
Danina publiczna to świadczenie na rzecz państwa lub innego związku publicznoprawnego, ustalane jednostronnie na podstawie odpowiednich przepisów prawnych, z możliwością zastosowania przymusu. Może przybierać różne formy, w tym:
Reklama
- danina osobista (np. obowiązek służby wojskowej),
- danina rzeczowa (np. dostarczanie kontyngentów żywnościowych),
- danina pieniężna – najpowszechniejsza forma danin publicznych.
Rodzaje danin pieniężnych
W ustawie o finansach publicznych daniny publiczne obejmują głównie świadczenia pieniężne, takie jak:
- podatki,
- składki (na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych),
- opłaty,
- wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek skarbu państwa,
- inne świadczenia wynikające z odrębnych ustaw (np. wpłaty na PFRON).
W literaturze daniny pieniężne dzielą się na:
Reklama
- podatki,
- cła (często traktowane jako podatki),
- składki,
- opłaty,
- dopłaty (np. opłata melioracyjna),
- inne świadczenia pieniężne bez funkcji represyjnej.
Niektóre daniny mogą mieć charakter mieszany, a także dzielą się na:
- nieodpłatne (np. podatek, cło),
- odpłatne (np. opłata, składki), gdzie przysługuje świadczenie wzajemne.
Podsumowanie
Daniny publiczne są kluczowym elementem finansów publicznych, obejmującym różnorodne formy świadczeń na rzecz państwa. W zależności od charakteru, mogą być one nieodpłatne lub odpłatne, co wpływa na sposób ich egzekwowania oraz związane z nimi obowiązki obywateli.
Reklama
Literatura
- B. Brzeziński (red.): Prawo finansów publicznych, 2012.
- L. Etel, B. Brzeziński (red.): System prawa finansowego. Tom III – Prawo daninowe, 2010.
- L. Lipiec-Warzecha: Ustawa o finansach publicznych: komentarz, 2011.
- W. Misiąg i in. (red.): Ustawa o finansach publicznych: komentarz, 2015.
- A. Wernik: Finanse publiczne, 2007.
