Wprowadzenie do dalmierzy
Dalmierz, znany również jako odległościomierz, to urządzenie służące do pomiaru odległości bez konieczności przemieszczania się w kierunku celu. Dalmierze są kluczowymi narzędziami w geodezji, artylerii oraz różnych zastosowaniach inżynieryjnych.
Rodzaje dalmierzy
- Dalmierze optyczne – działają na zasadzie obserwacji celu przez dwa równoległe obiektywy. Pomiar polega na ustaleniu kąta paralaksy, który jest odwrotnie proporcjonalny do odległości do celu. Wyróżnia się:
- dalmierze koincydencyjne (jednookularowe)
- dalmierze stereoskopowe (dwuokularowe)
- dalmierze optyczne topograficzne
- dalmierze optyczne artleryjskie (dokładniejsze)
- Dalmierze elektromagnetyczne – mierzą odległość na podstawie czasu powrotu sygnału radiowego lub różnicy faz fal elektromagnetycznych. Stosowane w:
- radiolokacji
- radiogeodezji
- radionawigacji
Wyróżnia się:
- dalmierze elektrooptyczne
- dalmierze mikrofalowe (radiowe)
- Dalmierze laserowe – nowoczesne urządzenia umożliwiające precyzyjne pomiary odległości z wykorzystaniem technologii laserowej.
Atestacja dalmierzy geodezyjnych
W Polsce dalmierze muszą posiadać odpowiednie świadectwa atestacji, które obejmują:
- badania laboratoryjne i pomiary geodezyjne
- wyznaczenie stałej dodawania dalmierza
- określenie zasięgu i dokładności pomiaru
- sprawdzenie częstotliwości wzorcowych
- sprawdzanie sprzętu pomocniczego
Atestacja daje dokładność na poziomie 5·10-6 (0,5 mm/km). Zalegalizowana krajowa baza długościowa znajdująca się w Polsce na lotnisku Bemowo odpowiada za te pomiary.
Kontrola dalmierzy
Oprócz atestacji, dalmierze podlegają corocznej komparacji oraz bieżącej kontrolę miesięczną, która obejmuje:
- wyznaczenie stałej dodawania, szczególnie przy zakupie nowych reflektorów
- obliczenie współczynników błędów średnich dalmierza
Podsumowanie
Dalmierze są niezbędnymi narzędziami w wielu dziedzinach, a ich odpowiednia kalibracja i atestacja zapewniają dokładność pomiarów, co jest kluczowe dla skutecznego wykonywania prac geodezyjnych oraz militarnych.
