„`html
Dakotowie (Siuksowie)
Dakotowie, znani również jako Siuksowie, to siedem plemion Indian Ameryki Północnej zamieszkujących obszar Wielkich Równin. Wyróżniają się trzema głównymi grupami etnicznymi: Santee (wschodnią), Yankton (środkową) i Teton (zachodnią). Posługują się dialektami dakota, lakota i nakota.
Nazwy i pochodzenie
Nazwa „Dakota” oznacza „sprzymierzeni” lub „przyjaciele” i różni się w zależności od dialektu. Grupa ta jest znana jako Oceti Sakowin, co nawiązuje do ich politycznego podziału na siedem plemion. Angielska nazwa „Sioux” pochodzi od przekręconej algonkiańskiej nazwy.
Historia i migracje
W XVI wieku Dakotowie zamieszkiwali obszar południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych, a w XVII wieku osiedlili się wokół górnego biegu Missisipi. W wyniku konfliktów z Czipewejami zostali wypchnięci na zachód, dzieląc się na trzy grupy: Teton, Yankton i Santee. Tetoni prowadzili wędrowny tryb życia, podczas gdy Santee zajmowali się rolnictwem i zbieractwem.
Konflikty w XIX wieku
W XIX wieku Dakotowie zaangażowali się w konflikty z białymi osadnikami. Po wojnie amerykańsko-brytyjskiej w 1812 roku podpisano traktaty, które ograniczyły ich terytoria. W 1862 roku doszło do krwawego powstania Santee, które zakończyło się egzekucjami 38 Dakotów. W kolejnych latach Dakotowie walczyli o swoje ziemie, co kulminowało w bitwie pod Little Bighorn w 1876 roku.
Obecna sytuacja
Dziś Dakotowie zamieszkują głównie w Dakocie Południowej i Północnej, a także w rezerwatach w Minnesocie i Nebrasce. Większość z nich żyje poza rezerwatami, jednak pielęgnują swoją kulturę i tradycje. Rezerwat Pine Ridge jest jednym z najbiedniejszych w USA, z problemami wysokiego bezrobocia i niskiego poziomu edukacji.
Liczebność i struktura plemienna
- Populacja Dakotów w USA (2000): 108,272 osób
- Podział na grupy plemienne:
- Santee: Mdewakanton, Sisseton, Wahpekute, Wahpeton
- Yankton: Ihanktonwan, Ihanktonwana
- Teton: Oglala, Hunkpapa, Miniconjou, Sihasapa
Znane postacie
- Taoyateduta (Little Crow)
- Mahpiya Luta (Czerwona Chmura)
- Siedzący Byk (Sitting Bull)
- Szalony Koń (Crazy Horse)
„`
