„`html
Dąb szypułkowy (Quercus robur L.)
Dąb szypułkowy jest gatunkiem typowym dla rodzaju dębów, obejmującym drzewa liściaste z rodziny bukowatych (Fagaceae). Występuje naturalnie w niemal całej Europie, na Kaukazie oraz w Azji Zachodniej. Jest ceniony w przemyśle drzewnym ze względu na twarde i trwałe drewno oraz odgrywa istotną rolę w symbolice, będąc symbolem długowieczności i siły.
Rozmieszczenie geograficzne
Dąb szypułkowy rośnie w większości krajów europejskich, a także na Kaukazie i w Azji Zachodniej. W Polsce występuje praktycznie na całym obszarze, z wyjątkiem Tatr i Podhala.
Morfologia
- Pokrój: Drzewo osiągające wysokość do 38 m, z koroną szeroką i nieregularną.
- Pień i kora: Krótki pień o średnicy do 2–3 m, kora od bladoszarej do ciemnobrązowej.
- Liście: Skórzaste, asymetryczne, z 4–7 parami klap.
- Kwiaty: Rozdzielnopłciowe, męskie w zwisających kotkach, żeńskie na tegorocznych pędach.
- Owoce: Żołędzie o długości 1,5–3,5 cm, gładkie, brązowe po dojrzeniu.
Biologia i ekologia
Dąb szypułkowy dobrze znosi niskie temperatury, ale jest wrażliwy na późne przymrozki. Preferuje wilgotne i żyzne gleby. Rośnie głównie na równinach, ale może wkraczać w obszary górskie.
Rozwój
Kwitnie od kwietnia do maja, zaczynając owocować w wieku 40–50 lat. Żołędzie dojrzewają we wrześniu i październiku. Dąb szypułkowy jest drzewem długowiecznym, niektóre osobniki dożywają ponad 1000 lat.
Drewno
Drewno dębu szypułkowego jest twarde, łupliwe i trwałe. Średnia gęstość wynosi 0,74 g/cm³. Używane jest w meblarstwie oraz budownictwie.
Znaczenie kulturowe
Dąb ma duże znaczenie w kulturze, często utożsamiany z siłą i dostojeństwem. W wierzeniach słowiańskich był poświęcony bogu Perunowi. Historycznie dąby były związane z legendami i postaciami historycznymi.
Znane dęby szypułkowe
- Dąb Bartek: Najsłynniejszy dąb w Polsce, wiek ok. 654 lata.
- Dąb Napoleon: Najgrubszy dąb, obwód 10,43 m, spalony przez wandali.
- Chrobry: Największy dąb objętościowo, wiek ok. 745 lat.
Choroby i szkodniki
Dąb szypułkowy jest narażony na różne choroby, w tym mączniaka prawdziwego oraz zamieranie dębów.
Bibliografia
- Aleksander Ożarowski, Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy.
- Joanna Filipczak i wsp., Katalog roślin II.
- Jean-Denis Godet, Drzewa i krzewy.
„`
