Czysty monopol – rynek, na którym w roli sprzedawcy występuje tylko jedno przedsiębiorstwo.
Założenia czystego (pełnego) monopolu
* produkty są jednorodne, lub zróżnicowane. Nie istnieją ich bliskie substytuty,
* na rynku jest wielu kupujących i jeden sprzedający (monopol podaży) bądź jeden kupujący i wielu sprzedających (monopol popytu, czyli monopson)
* istnieje doskonała informacja o rynku. Oznacza to, że monopolista podaży zna popyt na produkowane przez siebie dobro, zaś monopolista popytu zna podaż dobra, którego potrzebuje
* występują bariery wejścia do działalności opanowanej przez monopol,
* cenodawczość – monopolista ustala cenę
Rodzaje monopoli:
* oligopol – występuje kilka podmiotów produkujących dany rodzaj dobra (np. przemysł samochodowy)
* duopol – dwa podmioty produkujące dany rodzaj dobra (np. do pewnego momentu rynek telefonii komórkowej)
Bariery, z którymi musi się zmierzyć przedsiębiorstwo
* ekonomiczne – przedsiębiorstwo nie dysponuje dostatecznymi środkami by móc konkurować z monopolistą
* administracyjno-prawne – polityka protekcyjna państwa chroniąca krajowego producenta przed napływem na rynek produktów zagranicznych
* techniczne – np. ochrona patentowa
Przyczyny powstawania monopolu
* założenia czystego (pełnego) monopolu,
* monopolista posiada patenty i prawa autorskie na produkt,
* monopolista jest jedynym i wyłącznym właścicielem strategicznego zasobu, niemającego bliskich substytutów,
* monopolista ma wyłączność sprzedaży danego towaru na danym obszarze
* monopolista posiada odpowiednio duży kapitał
