Cztery Szlachetne Prawdy
Cztery Szlachetne Prawdy (pāli: cattari arya sacchani; sanskr: catvari arya satyani) stanowią fundament buddyzmu. Powstały w wyniku „Przebudzenia” Buddy Śakjamuniego i są kluczowe dla zrozumienia rzeczywistości oraz metodologii postępowania w buddyzmie. Budda przedstawił je w swoim kazaniu dla Pięciu Ascetów w Parku Gazeli (Sarnath), zwanym „Kazaniem o Wprawieniu w Ruch Koła Dharmy”.
- Pierwsza Szlachetna Prawda o Cierpieniu – dukkha ariya sacca
- Druga Szlachetna Prawda o Przyczynie Cierpienia – dukkha samudayo ariya sacca
- Trzecia Szlachetna Prawda o Ustaniu Cierpienia – dukkha nirodho ariya sacca
- Czwarta Szlachetna Prawda o Ścieżce Prowadzącej do Ustania Cierpienia – dukkha nirodha gāmini paṭipadā ariya sacca
W połączeniu z Szlachetną Ośmioraką Ścieżką, Cztery Szlachetne Prawdy stanowią esencję nauk buddyjskich, a ich zrozumienie ma kluczowe znaczenie dla praktyki buddyjskiej.
Pierwsza Szlachetna Prawda o Cierpieniu
Pierwsza Szlachetna Prawda dotyczy dukkha, czyli cierpienia, które obejmuje nie tylko ból i dyskomfort, ale także bardziej subtelne aspekty egzystencji. Cierpienie wynika z nietrwałości wszystkiego, co nas otacza, w tym naszego poczucia „ja”. Pięć skupisk, które tworzą nasze „ja”, są źródłem cierpienia, ponieważ są zmienne i ulotne.
Druga Szlachetna Prawda o Przyczynie Cierpienia
Druga Szlachetna Prawda wyjaśnia, że cierpienie ma swoje przyczyny, które są szczegółowo opisane w koncepcji Dwunastu Ogniw Współzależnego Powstawania. Zrozumienie tych przyczyn jest kluczowe dla dalszej praktyki.
Trzecia Szlachetna Prawda o Ustaniu Cierpienia
Trzecia Szlachetna Prawda mówi o możliwości ustania cierpienia, które jest konsekwencją wyeliminowania pożądania. Stan, w którym osiągamy spokój, nazywany jest Nirwaną.
Czwarta Szlachetna Prawda o Ścieżce Prowadzącej do Ustania Cierpienia
Czwarta Szlachetna Prawda opisuje praktyki prowadzące do ustania cierpienia. Istnieje nierozerwalny związek między Czterema Szlachetnymi Prawdami a Szlachetną Ośmioraką Ścieżką, gdzie pierwsze stanowią teoretyczną podstawę, a drugie praktyczną metodę. Razem tworzą jedność: Dharma (Nauka) i Vinaya (Dyscyplina).
