Czekan – Broń Obuchowo-Sieczna
Czekan to drzewcowa broń obuchowo-sieczna, składająca się z długiego trzonka zakończonego niewielką siekierką. Charakteryzuje się delikatnym, wąskim żeleźcem oraz młotkowatym obuchem. W porównaniu do topora bojowego, czekan ma dłuższe stylisko.
Historia i Rozwój
Czekany pojawiły się w Europie w epoce brązu, zyskując popularność na terenach Europy Wschodniej i Środkowej, w tym w kulturze unietyckiej. Wykorzystywane były również przez koczowniczych jeźdźców Wielkiego Stepu.
W średniowieczu, czekany nadal były w użyciu, ale zaczęły być wypierane przez cięższe topory bojowe i miecze. Od XVI wieku zyskały na popularności w krajach blisko związanych z Turcją, takich jak Węgry i Polska. Do XVIII wieku czekany były standardowym uzbrojeniem polskiej kawalerii.
Użycie i Zakazy
W czekanach bojowych młotek obucha często karbowano, aby zapobiec ześlizgnięciu się przy uderzeniu w zbroję przeciwnika. W XVI–XVIII wieku czekany, znane również jako obuszki, były chętnie noszone przez polską szlachtę i używane w czasie awantur sejmikowych. Czekan był na tyle niebezpieczny, że kolejne sejmy zakazywały jego używania w miejscach publicznych (1578, 1601, 1620), z wyjątkiem sytuacji wojennych.
„…aby żaden nie ważył się odtąd zażywać albo nosić czekanów in loco publico, pod winą dwóch set grzywien…wszakże na wojnie przeciwko nieprzyjacielowi koronnemu, zażywanie czekanów i innej broni, zachowujemy.”
Podsumowanie
Czekan, jako broni obuchowo-siecznej, miał istotne znaczenie w historii wojskowości, zwłaszcza w kontekście polskiej szlachty i kawalerii. Jego unikalna konstrukcja oraz zastosowanie w konfliktach sprawiły, że stał się ważnym elementem kultury materialnej tamtych czasów.
Przypisy
Bibliografia
Kategoria: Broń obuchowo-sieczna
Kategoria: Źródła archeologiczne
