Czasowniki nierozdzielnie złożone w języku niemieckim
Czasowniki nierozdzielnie złożone to kategoria czasowników, w której akcent pada na czasownik podstawowy, a nie na przedrostek. Przykładem jest słowo missfallen, gdzie akcent jest na fallen.
Przedrostki czasowników nierozdzielnie złożonych
Do najczęściej używanych przedrostków należą:
- de- (np. demontieren – demontować)
- des- (np. desorganisieren – dezorganizować, używane przed samogłoską)
- re- (np. reparieren – reperować)
Niektóre przedrostki, takie jak unter-, über-, durch- i um-, mogą tworzyć zarówno czasowniki rozdzielne, jak i nierozdzielne, co prowadzi do różnic w znaczeniu. Przykłady:
- umstellen (nierozdzielny) = „obstawić”, umstellen (rozdzielny) = „przestawić”
- unterhalten (nierozdzielny) = „utrzymywać”, unterhalten (rozdzielny) = „podtrzymywać”
- übergehen (nierozdzielny) = „pominąć”, übergehen (rozdzielny) = „przejść”
- durchkreuzen (nierozdzielny) = „przeciąć”, durchkreuzen (rozdzielny) = „przekreślić”
Znaczenie czasowników z przedrostkami
Przedrostki w czasownikach mogą zmieniać ich znaczenie:
- be-: zmienia czasownik nieprzechodni w przechodni (np. fahren = „jechać”, befahren = „jechać po czymś”)
- ent-: oznacza usunięcie lub przywrócenie (np. nehmen = „brać”, entnehmen = „wyjmować”)
- er-: skuteczne zakończenie czynności (np. zwingen = „zmuszać”, erzwingen = „wymusić”)
- miss-: oznacza złe wykonanie czynności (np. leiten = „prowadzić”, missleiten = „źle prowadzić”)
- ver-: proces przekształcania lub niszczenia (np. waschen = „myć”, verwaschen = „zniszczyć przez mycie”)
- zer-: oznacza niszczenie (np. sägen = „piłować”, zersägen = „przepiłowywać”)
Czasownik nierozdzielnie złożony w zdaniu
Czasowniki nierozdzielnie złożone pozostają zawsze w swojej formie. Czasownik podstawowy nie może być rozdzielony od przedrostka. Główne zasady to:
- Przedrostek zawsze pozostaje z czasownikiem podstawowym, który jest jedyną odmienną częścią.
- W czasie Imperfekt/Präteritum czasownik podstawowy odmieniamy, a przedrostek pozostaje bez zmian.
- W formie Partizip II opuszczamy przedrostek „ge” (np. empfangen w Perfekt pozostaje empfangen).
