Czarne ziemie – charakterystyka
Czarne ziemie to ciemne, żyzne gleby, które powstają w wyniku długotrwałego oddziaływania wód gruntowych na różnorodne materiały glebotwórcze, takie jak piaski gliniaste, gliny czy iły. Ich struktura sprzyja akumulacji materii organicznej, co nadaje im charakterystyczną ciemną barwę, często o oliwkowym odcieniu.
Profil glebowy
Profil czarnych ziem składa się zazwyczaj z następujących poziomów:
- O – poziom organiczny
- A – poziom próchniczny
- Ck – skała macierzysta zawierająca węglany
- Cg – skała macierzysta oglejona
Głęboki poziom mollic lub umbric jest charakterystyczny dla czarnych ziem, zawierając od 2 do 6% próchnicy i przekraczając 40 cm głębokości.
Występowanie
Czarne ziemie występują głównie w obszarach płaskich, takich jak moreny dennej, obszary pojezierne oraz stare aluwia. W Polsce można je znaleźć w takich regionach jak:
- Kujawy
- Września
- Kalisz
- Środa
- Szamotuły
- Kutno
- Błonie-Sochaczew
- Grójec
- Wrocław
W skali kraju czarne ziemie zajmują nieco ponad 1% powierzchni. Na świecie podobne gleby występują w Afryce Środkowej, Indiach i Urugwaju.
Wartość użytkowa
Czarne ziemie są uznawane za jedne z najżyźniejszych gleb w Polsce, często klasyfikowane jako II i III klasa bonitacyjna. Ich wartość użytkowa zależy od grubości poziomu próchniczego oraz właściwości fizycznych i chemicznych skał macierzystych. Wykształcone z glin marglistych są szczególnie urodzajne.
Systematyka
W systematyce gleb Polski czarne ziemie dzielą się na osiem podtypów, w tym:
- Czarne ziemie typowe
- Czarne ziemie kumulacyjne
- Czarne ziemie z poziomem cambic
- Czarne ziemie z poziomem argic
- Czarne ziemie z poziomem calcic
- Czarne ziemie wyługowane
- Czarne ziemie glejowe
- Czarne ziemie murszaste
W międzynarodowej klasyfikacji gleb czarne ziemie polskie zazwyczaj zaliczane są do grupy Phaeozem lub Chernozem.
