Czarna śmierć

Czarna Śmierć

Czarna Śmierć to termin odnoszący się do epidemii dżumy, która miała miejsce w XIV wieku w Europie. Przyczyną epidemii była bakteria Yersinia pestis, co potwierdzają analizy DNA ofiar. Epidemia rozpoczęła się w Azji Środkowej i dotarła do Europy przez Jedwabny Szlak, zabijając od 30% do 60% populacji kontynentu. Ogólna liczba zgonów szacowana jest na 75–200 milionów ludzi.

Tło historyczne

W historii znane są trzy główne epidemie dżumy. Pierwsza miała miejsce w VI wieku w Cesarstwie Bizantyńskim, druga wybuchła w XIX wieku w Chinach. Czarna Śmierć powracała sporadycznie do XIX wieku, wpływając na strukturę społeczną Europy oraz prowadząc do prześladowań mniejszości.

Nazewnictwo

Termin „Czarna Śmierć” pojawił się po raz pierwszy w XVI wieku i odnosił się do strachu i smutku związanych z epidemia, a nie do objawów choroby. Wcześniej epidemia nazywana była „Wielką zarazą”.

Przyczyny epidemii

W średniowieczu wierzono, że epidemia była skutkiem „złego powietrza” oraz sił astrologicznych. Higiena była na niskim poziomie, co sprzyjało rozprzestrzenianiu się choroby. Dziś wiadomo, że dżuma była przenoszona przez pchły i szczury.

Ogniska w Europie

• 1347: Sycylia – pierwsze ognisko w Europie.
• 1348: Włochy, w tym Piza, Genui, Wenecja.
• 1349: Norwegia, gdzie epidemia dotarła przez zarażonych pasażerów.
• 1351: Epidemia objęła północno-zachodnią Rosję.

Następstwa

Czarna Śmierć miała ogromne konsekwencje demograficzne i społeczne. W miastach śmiertelność wynosiła często 50%. Wśród mnichów i duchownych, opiekujących się chorymi, zgonów było wyjątkowo dużo. Epidemia prowadziła do prześladowań, szczególnie Żydów oraz osób z widocznymi zmianami skórnymi.

Powroty dżumy

Dżuma powracała w różnych falach aż do XVIII wieku. Wiele epidemii występowało w Europie, w tym w Londynie, Paryżu i Wenecji. Ostatnia poważna pandemia miała miejsce w 1720 roku w Marsylii.

Trzecia wielka pandemia dżumy

Trzecia pandemia rozpoczęła się w 1855 roku w Chinach i rozprzestrzeniła się na inne kontynenty, w tym do Indii, gdzie zabiła 10 milionów ludzi. W XX wieku dżuma występowała sporadycznie, głównie w USA, gdzie każdego roku odnotowuje się 5–15 przypadków.

Podsumowanie

Czarna Śmierć pozostaje jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w historii ludzkości, kształtując nie tylko demografię Europy, ale również jej struktury społeczne i kulturowe.