Archipelag Czagos
Archipelag Czagos, dawniej znany jako Bassas de Chagas, to grupa ponad 60 tropikalnych wysp na Oceanie Indyjskim, położona 500 km na południe od Malediwów. Całość należy do Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego.
Geografia
Czagos składa się z siedmiu atoli, a jego całkowita powierzchnia wynosi ponad 63 km². Największą wyspą archipelagu jest Diego Garcia (27,20 km²), a pozostałe wyspy, takie jak Peros Banhos, Salomon Islands, Eagle Islands, Egmont Islands oraz Three Brothers, mają powierzchnię do 1 km². Klimat archipelagu jest równikowy morski, a teren jest w większości płaski, z nielicznymi wzniesieniami.
Historia
Pierwszymi mieszkańcami Czagos byli przybysze z Malediwów, jednak archipelag pozostawał niezamieszkany przez wiele wieków. W XVI wieku dotarli tam Portugalczycy, a w XVIII wieku Francuzi rozpoczęli działania w celu osiedlenia ludzi i utworzenia plantacji palm kokosowych z udziałem pracowników afrykańskiego pochodzenia. W 1965 roku Czagos stały się częścią Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego, a w latach 1967–1971 mieszkańcy zostali przymusowo wysiedleni na Mauritius w związku z utworzeniem amerykańskiej bazy wojskowej na Diego Garcia.
Czasy współczesne
W XXI wieku sprawa wysiedlonych mieszkańców powróciła. Angielski Wysoki Sąd uznał, że ich wysiedlenie było bezprawne, jednak Brytyjski rząd złożył apelację. Mimo to, sądy kolejnych instancji potwierdziły prawo dawnych mieszkańców do powrotu, co nie miało miejsca z powodu obecności amerykańskiej bazy wojskowej. Mauritius, który historycznie był związany z Czagos, uzyskał korzystne opinie międzynarodowych trybunałów, a w 2022 roku Wielka Brytania zaczęła rozważać negocjacje w sprawie zwrotu wysp.
Podsumowanie
- Archipelag Czagos to ponad 60 wysp w Oceanie Indyjskim, część Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego.
- Największa wyspa to Diego Garcia, a klimat jest równikowy morski.
- Historia osadnictwa związana jest z Portugalczykami, Francuzami oraz Brytyjczykami.
- Mieszkańcy zostali przymusowo wysiedleni w latach 1967–1971 na Mauritius.
- W XXI wieku powróciła kwestia ich praw, z pozytywnymi orzeczeniami sądów międzynarodowych.
