Cywilizacja Majów

Cywilizacja Majów

Cywilizacja Majów była rozwiniętą społecznością rolniczą i miejską, która istniała w Mezoameryce przed przybyciem Hiszpanów. Pomimo braku centralnego państwa, ludy Majów dzieliły wiele wspólnych cech kulturowych i językowych.

Źródła wiedzy o cywilizacji Majów

Informacje o cywilizacji Majów pochodzą z różnych źródeł:

• Kodeksy Majów: Zachowane cztery kodeksy, które umożliwiły częściowe odczytanie pisma Majów.
• Dokumenty kolonialne: Księgi religijne i kroniki, takie jak Popol Vuh i Chilam Balam.
• Relacje konkwistadorów: Opisy Hiszpanów, które dostarczają informacji o codziennym życiu Majów.
• Folklor współczesnych Majów: Zachowane tradycje i wierzenia.
• Źródła archeologiczne: Pozostałości budowli i artefaktów, które dostarczają cennych informacji o kulturze Majów.

Geografia

Obszar zamieszkiwany przez Majów dzieli się na trzy główne krainy historyczne:

• Obszar Północny: Zawiera Jukatan, charakteryzujący się krasowymi równinami i niewielką ilością wody.
• Obszar Centralny: Obejmuje Belize i północną Gwatemalę, gdzie występują tropikalne lasy.
• Obszar Południowy: Pas górski i wulkaniczny rozciągający się od Salwadoru do wybrzeża atlantyckiego.

Historia cywilizacji Majów

Okres preklasyczny (2000 p.n.e. – 200 n.e.)

W okresie preklasycznym rozwijały się pierwsze osady, takie jak Cuello. Budowano domy na nasypach, a miasta zaczęły się rozwijać wokół centralnych kompleksów ceremonialnych.

Okres klasyczny (200–900 n.e.)

Okres klasyczny to czas największego rozkwitu Majów. Pojawiły się inskrypcje i quasi-państwowe struktury. W miastach, takich jak Tikál i Palenque, rozwijała się architektura i sztuka.

Okres klasyczny schyłkowy (800–900 n.e.)

W tym czasie cywilizacja Majów zaczęła podupadać z powodu kryzysu politycznego i ekologicznego. Wiele miast zostało opuszczonych, a kultura uległa transformacji.

Okres postklasyczny (900–1542 n.e.)

W okresie postklasycznym miasta Majów rozwinęły się głównie na północnym Jukatanie. Pojawili się Toltekowie, a później Itzá, którzy dominowali w regionie, jednak ich kultura była mniej zaawansowana niż w okresie klasycznym.

Podsumowanie

Cywilizacja Majów to złożony fenomen historyczny, który przeszedł przez różne etapy rozwoju, od wczesnych osad po wielkie miasta. Mimo upadku w wyniku zewnętrznych i wewnętrznych kryzysów, ich kultura miała długotrwały wpływ na region Mezoameryki.