Właściwości cyrkonu
Cyrkon jest pierwiastkiem chemicznym o stałym stanie skupienia i gęstości wynoszącej 6511 kg/m³. Jego temperatura topnienia wynosi 1855°C. Cyrkon występuje w dwóch odmianach alotropowych:
- krystalicznej – miękki, biały, kowalny
- amorfnej – niebiesko-czarny proszek
Historia odkrycia
W 1789 roku Martin Klaproth odkrył cyrkon, analizując minerał o nazwie cyrkon z Cejlonu, co może oznaczać „złocisty” w języku perskim. Klaproth wydzielił z niego krzemionkę i nieznaną substancję, którą nazwał „cyrkonią”. W 1797 roku francuscy chemicy, Guyton de Morveau i Louis Vauquelin, potwierdzili wyniki Klaprotha, opisując także inne minerały cyrkonu. W 1824 roku Jöns Jacob Berzelius wyizolował wolny pierwiastek, uzyskując go poprzez ogrzewanie sześciofluorocyrkonianu potasu z metalicznym potasem. W procesie tym konieczne było oczyszczenie materiału z hafnu, który ma wysoką aktywność neutronową.
Zastosowanie
Tlenek cyrkonu (IV) ZrO2 jest wykorzystywany do produkcji syntetycznych kamieni ozdobnych, znanych jako cyrkonie.
Cyrkon-95
Cyrkon-95 to nietrwały izotop cyrkonu, emitujący promieniowanie beta. Posiada energię promieniowania 365 keV (54,7%) oraz 398 keV (44,6%). Jest produktem rozszczepienia uranu i występuje w równowadze promieniotwórczej z niobem-95. Ze względu na wysoką radiotoksyczność, dopuszczalne skażenie wynosi 740 kBq.
Podsumowanie
Cyrkon jest istotnym pierwiastkiem chemicznym, którego odkrycie i badania miały znaczący wpływ na chemię. Jego różnorodne właściwości oraz zastosowania, w tym w produkcji kamieni ozdobnych, czynią go ważnym materiałem w przemyśle.
