Dzisiaj jest 11 grudnia 2024 r.
Chcę dodać własny artykuł

Cynk

Cynk (Zn)

Cynk to metal przejściowy z grupy cynkowców w układzie okresowym. Odkryto 30 izotopów cynku o masach od 54 do 83, z trwałymi izotopami należącymi do tego przedziału. Historia jego odkrycia sięga Indii lub Chin przed 1500 rokiem p.n.e., a wiedza o tym metalu dotarła do Europy w XVII wieku.

Występowanie

Cynk występuje w skorupie ziemskiej w ilości 25 ppm (molowo) i 79 ppm (wagowo), głównie w postaci blendy cynkowej i smitsonitu. W Polsce największe złoża znajdują się w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, szczególnie w okolicach Olkusza. W żywności cynk występuje w dużych ilościach w ostrygach, chudym mięsie, drobiu, rybach, kaszach i chlebie pełnoziarnistym.

Otrzymywanie

Cynk otrzymuje się przemysłowo poprzez:

  • Metodę pirometalurgiczną: Prażenie koncentratów siarczku cynku i redukcja tlenku cynku w piecach szybowych.
  • Metodę hydrometalurgiczną: Ługowanie koncentratu roztworem kwasu siarkowego i elektroliza siarczanu cynku.

Właściwości fizyczne i chemiczne

Cynk jest błękitnobiałym, kruchym metalem, który pasywuje na powietrzu. Jest reaktywny w środowisku kwasowym i zasadowym, ale nie reaguje z wodą w warunkach obojętnych.

Związki cynku

Cynk tworzy wiele związków chemicznych, z których najważniejsze to:

  • ZnO (biel cynkowa) – dodatek do farb i stabilizator gumy.
  • ZnSO4 • 7H2O – stosowany w przemyśle i medycynie.
  • ZnS – wykorzystywany w farbach.
  • ZnCl2 – środek przeciwgnilny do impregnacji drewna.

Zastosowanie

Cynk jest kluczowy w:

  • Pokrywaniu blach stalowych (stal ocynkowana) dla ochrony przed korozją.
  • Wytwarzaniu stopów, takich jak mosiądz i znalu.
  • Produkcji ogniw elektrycznych.
  • Medycynie i kosmetologii, dzięki właściwościom przeciwzapalnym.

Znaczenie biologiczne

Cynk jest niezbędnym mikroelementem, uczestniczącym w funkcjonowaniu około 200 enzymów. Wpływa na:

  • Mineralizację kości.
  • Gojenie ran.
  • Funkcjonowanie układu odpornościowego.
  • Regulację poziomu insuliny.

Zalecane dzienne spożycie cynku wynosi 15–20 mg. Niedobór prowadzi do problemów zdrowotnych, takich jak spowolnienie wzrostu, zaburzenia smaku i węchu oraz zwiększona podatność na infekcje.

Cynk ma również zastosowania w medycynie, w tym w leczeniu chorób skórnych i wrzodów żołądka. Regularne stosowanie niektórych leków i alkoholu może obniżać poziom cynku w organizmie.

Najnowsze aktualności: