Cyjanek sodu

Cyjanek sodu (NaCN)

Cyjanek sodu to nieorganiczny związek chemiczny z grupy cyjanków, będący solą sodową kwasu cyjanowodorowego. Jest to substancja silnie toksyczna, występująca w postaci bezbarwnej soli krystalicznej w temperaturze pokojowej. Cyjanek sodu ma wysoką rozpuszczalność w wodzie (820 g/l w 35 °C) i jest higroskopijny, co oznacza, że łatwo wchłania wilgoć.

Właściwości chemiczne

• Gęstość: 1,595 g/cm³
• Temperatura topnienia: 563-564 °C
• Temperatura wrzenia: 1496 °C
• Dawka śmiertelna (LD₅₀): 1,666 mg/kg (królik, domięśniowo)

Cyjanek sodu ma odczyn zasadowy w wyniku hydrolizy, co prowadzi do wydzielania gazowego HCN. Narażenie na stężenie około 286 mg/m³ przez minutę może być śmiertelne.

Zastosowanie

Cyjanek sodu znajduje zastosowanie w:

• metalurgii srebra i złota, do wydzielania tych metali z rud metodą cyjankową,
• galwanoplastyce,
• syntezach chemicznych.

W Nowej Zelandii jest także używany do zwalczania szkodników, takich jak gryzonie, które powodują straty w rolnictwie.

Otrzymywanie

Cyjanek sodu można otrzymać różnymi metodami, w tym:

• Synteza z pierwiastków i amoniaku (proces Castnera-Kellnera), obejmująca trzy etapy wysokotemperaturowe:
• Reakcja amoniaku z sodem: 2Na + 2NH₃ → 2NaNH₂ + H₂
• Reakcja amidu sodu z węglem: 2NaNH₂ + C → Na₂CN₂ + 2 H₂
• Reakcja cyjanamidu sodu z węglem: Na₂CN₂ + C → 2NaCN
• Otrzymywanie z cyjanamidku wapnia: CaCN₂ + C + Na₂CO₃ → 2NaCN + CaCO₃

Podsumowanie

Cyjanek sodu to niebezpieczny związek chemiczny o wysokiej toksyczności, stosowany w różnych dziedzinach przemysłu oraz w rolnictwie. Ze względu na swoje właściwości chemiczne, wymaga ostrożnego obchodzenia się z nim.