Cyboria w architekturze sakralnej
Cyboria to ażurowe konstrukcje umieszczane nad ołtarzami lub innymi obiektami w kościołach chrześcijańskich. Składają się one zazwyczaj z czterech kolumn, które podtrzymują baldachim w formie kopuły, ostrosłupa lub innej złożonej struktury. Cyboria były często wykonane z drewna, kamieni lub metali szlachetnych, a ich bogate zdobienia podkreślały znaczenie ołtarza, symbolizując niebiosa nad ziemią.
Pierwotnie cyboria były wyposażone w zasłony, które mogły być opuszczane podczas niektórych fragmentów liturgii. Oprócz ołtarzy, cyboria budowano również nad chrzcielnicami oraz grobami lub relikwiami świętych.
Historia i rozwój cyboriów
Najstarsze pisane źródła dotyczące cyboriów pochodzą z IV wieku i odnoszą się do bazylice św. Jana na Lateranie. Cyboria cieszyły się popularnością w bazylikach starochrześcijańskich oraz w okresie romanizmu. W gotyku wykształciły się różne typy cyboriów, takie jak:
- przyścienne
- niszowe
- przenośne
W baroku cyboria charakteryzowały się złożonymi kształtami, często z wieloma kolumnami i zdobionymi baldachimami. W kościołach rzymskokatolickich cyboria zanikły wraz z wprowadzeniem wysokich nastaw ołtarzowych, ale są nadal stosowane w kościołach prawosławnych i greckokatolickich.
Przykłady cyboriów
Poniżej przedstawiono kilka przykładów cyboriów z różnych okresów:
- Bazylika św. Jana na Lateranie
- Kościół San Ambrogio
- Kościół w Rzymie
- Kościół All Saints w Bristolu
