Historia cmentarza
Cmentarz parafialny św. Marii Magdaleny, zajmujący powierzchnię 18 333 m², został uformowany w 1836 roku po kasacie klasztoru dominikanów. Jego granice obejmowały klasztor karmelitów oraz fortyfikacje, a obecnie sąsiaduje z ulicami Kościuszki i Księcia Józefa.
W sierpniu 1892 roku na cmentarz przeniesiono kolumnę ze statuą Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, wcześniej znajdującą się przed klasztorem reformatów. Przeniesienie było uzasadnione zniszczeniem kolumny oraz brakiem funduszy na jej renowację.
Po II wojnie światowej cmentarz stał się miejscem spoczynku zasłużonych Wielkopolan. W 1958 roku powstała Społeczna Komisja Cmentarza Zasłużonych, a w latach 1961–1963 przeprowadzono modernizację nekropolii.
Stan obecny
Cmentarz charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu z masową mogiłą ofiar epidemii cholery z lat 1831-1873. Znajdują się na nim także ważne rzeźby, w tym barokowa figura Matki Boskiej oraz nagrobek Anieli Dembińskiej, wyrzeźbiony przez Władysława Marcinkowskiego.
Cmentarz choleryczny
U podnóża wzgórza znajduje się polana, będąca dawnym cmentarzem dla ofiar epidemii cholery, gdzie pogrzeby odbywały się nocą, bez ceremonii, aby nie wywoływać paniki. Ciała posypywano wapnem dla zabezpieczenia przed rozprzestrzenieniem się choroby.
Znane osoby pochowane na cmentarzu
- Zofia Asnyk z Kaczorowskich (1836–1876) – żona Adama Asnyka
- Stefan Barcikowski (1868–1912) – kupiec, drogerzysta
- Teofil Nepomucen Berwiński (1823–1865) – historyk, nauczyciel
- Przemysław Bystrzycki (1923–2004) – pisarz, Cichociemny
- Stanisław Chachamowicz (1863–1920) – lekarz, działacz społeczny
- Władysław Taczak (1874–1960) – generał WP, dowódca powstania wielkopolskiego
Osoby, których nagrobków nie odnaleziono
- Andrzej Batkowski – wiceprezydent Poznania
- Bronisław Błociszewski – powstaniec styczniowy
- Władysław Wierzbiński – dziennikarz, działacz naukowy
Groby symboliczne
- Symboliczny grób Hipolita Cegielskiego, którego mogiły nie odnaleziono podczas likwidacji cmentarza świętomarcińskiego.
- Grób Juliusza Jerzego Preislera oraz dr. Andrzeja Kostrzewy na innych cmentarzach w Poznaniu.
Cmentarz św. Marii Magdaleny to ważny zabytek, który dokumentuje zmiany w sztuce sepulkralnej XIX wieku, a także pamięć o zasłużonych obywatelach regionu. Mimo wielu trudności, takich jak wojny i wandalizm, podejmowane są działania na rzecz jego ochrony i renowacji.
