Stare Powązki – Cmentarz w Warszawie
Stare Powązki, znane również jako Powązki Cywilne, to zabytkowy cmentarz zlokalizowany przy ul. Powązkowskiej 1 w Warszawie. Zajmuje powierzchnię 43 ha i zawiera około 70 tysięcy grobów. Opiekę nad cmentarzem sprawuje Kuria Metropolitalna Warszawska oraz Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa. Cały teren cmentarza objęty jest ścisłą ochroną konserwatorską.
Historia Cmentarza
Cmentarz został założony 4 listopada 1790 roku na działce podarowanej przez rodzinę Szymanowskich i poświęcony 20 maja 1792 roku w obecności króla. Początkowo zajmował powierzchnię około 2,6 ha. W 1792 roku ukończono budowę kościoła św. Karola Boromeusza, zaprojektowanego przez Dominika Merliniego.
W kolejnych latach cmentarz był wielokrotnie powiększany:
- 1812 – pierwsze poszerzenie, grunty od rodziny Korwin-Szymanowskich.
- 1820 – zakup gruntów od Jakuba Łaszczyńskiego.
- 1830 – dalsze poszerzenie o grunty od rodziny Łaszczyńskich.
- 1837 – kolejny zakup gruntów, cmentarz powiększył się o 13 hektarów.
- 1841-1845 – dalsze rozbudowy i poszerzenia o grunty z różnych źródeł.
- 1864-1871 – wywłaszczenia przez Radę Administracyjną Królestwa Polskiego.
W wyniku II wojny światowej i powstania warszawskiego cmentarz doznał poważnych zniszczeń. Po wojnie trwały prace odbudowujące, w tym katakumby, które nie zostały w pełni przywrócone z powodu braku dokumentacji. W 2019 roku na cmentarzu znajdowało się około 70 tysięcy nagrobków.
Pochowani na Starych Powązkach
Na cmentarzu spoczywa około 1 miliona osób, w tym wielu znanych i zasłużonych Polaków, takich jak:
- Żołnierze powstań narodowych.
- Działacze niepodległościowi.
- Wybitni pisarze i poeci.
- Uczeni, artyści i myśliciele.
- Lekarze, prawnicy i politycy.
- Sportowcy oraz duchowni.
W 1925 roku utworzono Aleję Zasłużonych, gdzie spoczywają osoby o szczególnych zasługach.
