|grafika = Lucanus cervus.jpg
|opis grafiki = Jelonek rogacz
(Lucanus cervus)
|typ = stawonogi
|podtyp = sześcionogi
|gromada = owady
|podgromada = owady uskrzydlone
|infragromada = nowoskrzydłe
|nadrząd = skrytoskrzydłe
|rząd = chrząszcze
|synonimy =
|wikispecies = Coleoptera
|commons = Category:Coleoptera
|wikisłownik = chrząszcz
}}
Chrząszcze, tęgopokrywe (Coleoptera) – rząd owadów z infragromady nowoskrzydłych i nadrzędu skrytoskrzydłych. Obejmuje około 400 tys. opisanych naukowo gatunków, co czyni go najliczniejszym pod tym względem rzędem zwierząt. Ostrożne szacunki faktycznej liczby gatunków współczesnych z drugiej dekady XXI wieku podają zależnie od metody od około pół do półtora miliona gatunków, w niektórych przypadkach wskazując na błonkówki jako nawet ponad trzykrotnie liczniejsze w gatunki od chrząszczy. Na powyżej miliona gatunków szacowana bywa też różnorodność muchówek i roztoczy. Z kolei pod koniec XX wieku różnorodność chrząszczy oszacowano na 12,2 milionów gatunków. Chrząszcze to zwierzęta kosmopolityczne, zamieszkujące najrozmaitsze środowiska i strefy klimatyczne. Mogą być roślinożerne, drapieżne, padlinożerne, wszystkożerne, mogą zamieszkiwać zarówno ląd, jak i wody słodkie.
Opis rzędu
Chrząszcze przechodzą przeobrażenie zupełne: (jajo, larwa, poczwarka, owad dorosły). Cechą charakterystyczną chrząszczy jest aparat gębowy typu gryzącego. Aparat ten składa się z wargi górnej, dwóch żuwaczek, nazywanych też szczękami górnymi, żuchwy, czyli tzw. szczęki dolnej oraz wargi dolnej. Dwie pary zrośniętych ze sobą głaszczek, będących częścią szczęk i wargi dolnej, są narządem dotyku. Nazywa się je głaszczkami szczękowymi i wargowymi.
Skrzydła pierwszej pary przekształcone są w grube (tęgie) pokrywy, które nie biorą udziału w locie, a jedynie służą do osłaniania błoniastych skrzydeł drugiej pary. Oskórek chitynowy gruby, często rzeźbiony. Czułki mogą być różnorakiego kształtu. Liczba ich członów zazwyczaj nie przekracza 11, a tylko wyjątkowo może być 12 lub 14. Opisano też gatunki o większej liczbie członów. Z drugiej strony są też gatunki z czułkami o 1 lub 2 członach.
Systematyka
Według pracy autorstwa 11 koleopterologów z 2011 roku w obrębie chrząszczy wyróżnia się 5 podrzędów, 6 infrarzędów (serii), 24 nadrodziny, 211 rodzin, 541 podrodzin i 1663 plemion. Podział do rangi nadrodziny według tejże pracy z uwzględnieniem modyfikacji z 2015 roku przedstawia się następująco:
* podrząd: †Protocoleoptera
** nadrodzina: †Tshekardocoleoidea Rohdendorf, 1944
** nadrodzina: †Permocupedoidea Martynov, 1933
** nadrodzina: †Permosynoidea Tillyard, 1924
* podrząd: Archostemata (w Polsce nie występują)
* podrząd: Myxophaga
** nadrodzina: †Asiocoleoidea Rohdendorf, 1961
** nadrodzina: †Rhombocoleoidea Rohdendorf, 1961
** nadrodzina: †Schizophoroidea Ponomarenko, 1968
** nadrodzina: Lepiceroidea Hinton, 1936
** nadrodzina: Sphaeriusoidea Erichson, 1845
* podrząd: Adephaga – chrząszcze drapieżne
* podrząd: Polyphaga – chrząszcze wielożerne
** infrarząd: Staphyliniformia – kusakokształtne
*** nadrodzina: Hydrophiloidea Latreille, 1802 – kałużnice
*** nadrodzina: Staphylinoidea Latreille, 1802 – kusaki
** infrarząd: Scarabaeiformia – żukokształtne
*** nadrodzina: Scarabaeoidea Latreille, 1802 – żuki
** infrarząd: Elateriformia – sprężykokształtne
*** nadrodzina: Scirtoidea Fleming, 1821
*** nadrodzina: Dascilloidea Guérin-Méneville, 1843
*** nadrodzina: Buprestoidea Leach, 1815 – bogatki
*** nadrodzina: Byrrhoidea Latreille, 1804 – otrupki
*** nadrodzina: Elateroidea Leach, 1815 – sprężyki
** infrarząd: Derodontiformia
*** nadrodzina: Derodontoidea LeConte, 1861
** infrarząd: Bostrichiformia – kapturnikokształtne
*** nadrodzina: Bostrichoidea Latreille, 1802 – kapturniki
** infrarząd: Cucujiformia
*** nadrodzina: Lymexyleoidea Fleming, 1821
*** nadrodzina: Cleroidea Latreille, 1802 – przekraski
*** nadrodzina: Cucujoidea Latreille, 1802 – zgniotki
*** nadrodzina: Tenebrionoidea Latreille, 1802 – czarnuchy
*** nadrodzina: Coccinelloidea Latreille, 1807
*** nadrodzina: Chrysomeloidea Latreille, 1802 – stonki
*** nadrodzina: Curculionoidea Latreille, 1802 – ryjkowce
