Cesarstwo Zachodniorzymskie
Cesarstwo zachodniorzymskie, powstałe w 395 roku po śmierci cesarza Teodozjusza I, obejmowało tereny dzisiejszej Italii, Galii, Hiszpanii, Brytanii, Dalmacji oraz część Afryki Północnej. Mimo formalnej niezależności od cesarstwa wschodniego, zmagania z najazdami barbarzyńskimi i wewnętrznymi kryzysami doprowadziły do jego upadku w 476 roku, kiedy ostatni cesarz, Romulus Augustulus, został obalony przez Odoakra.
Podział cesarstwa
Podział cesarstwa na część zachodnią i wschodnią nastąpił formalnie w 395 roku, kiedy Teodozjusz Wielki w swoim testamencie przekazał władzę synom: Honoriuszowi (Zachód) i Arkadiuszowi (Wschód). Honoriusz, będąc małoletnim, był pod opieką Stylichona, który sprawował realną władzę.
Struktura militarna i administracyjna
W IV wieku armia cesarstwa liczyła około 500 tysięcy żołnierzy, podzielonych na wojska pograniczne (limitanei) oraz rezerwowe (palatini i comitatenses). Administracja cesarstwa składała się z 4 prefektur, 13 diecezji i 120 prowincji.
Problemy wewnętrzne i zewnętrzne
Wielka wędrówka ludów, spowodowana najazdami Hunów, doprowadziła do migracji plemion germańskich na tereny cesarstwa. Rzymianie, w obliczu kryzysu, często zgadzali się na osiedlenie barbarzyńców, co prowadziło do konfliktów.
Konflikt z Wizygotami
Wizygoci, którzy osiedlili się w cesarstwie w 376 roku, stawali się coraz bardziej problematyczni. Pod wodzą Alaryka w 395 roku rozpoczęli bunt, co doprowadziło do ataków na Rzym i jego zdobycia w 410 roku. Po zdobyciu miasta Alaryk zmarł, a jego plemię kontynuowało najazdy.
Rozkład cesarstwa
- Wandalowie, Alanowie i Swebowie zajęli Galię i Półwysep Iberyjski.
- W 429 roku Wandalowie rozpoczęli ekspansję do Afryki Północnej, co osłabiło imperium.
- Aecjusz, ostatni potężny wódz, starał się odbudować władzę Rzymu, ale po jego śmierci w 454 roku sytuacja jeszcze bardziej się pogorszyła.
Epilog
Ostateczny upadek cesarstwa nastąpił w 476 roku, kiedy Romulus Augustulus został obalony przez Odoakra. Rok ten uznawany jest za symboliczny koniec starożytności i początek średniowiecza. Odoaker utworzył nowe państwo pod zwierzchnością Bizancjum, które zostało ostatecznie usunięte przez Ostrogotów w latach 489-493.
