Cerkiew Prawosławna
Cerkiew prawosławna, znana również jako Kościół ortodoksyjny, to trzecia co do wielkości wspólnota chrześcijańska, zrzeszająca ponad 200 milionów wiernych. Jej celem jest osiągnięcie przebóstwienia, czyli współudziału w naturze boskiej.
Cerkiew jest postrzegana jako „jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół”, założony przez Jezusa Chrystusa i jego apostołów. Składa się z lokalnych Cerkwi, zwanych autokefaliami, które zachowują jedność dogmatyczną. Każda lokalna Cerkiew jest zarządzana przez Święty Sobór Biskupów, a na czoło wysuwa się patriarcha Konstantynopola.
Nazwa i Historia
Termin „Cerkiew” w Polsce odnosi się do Kościołów prawosławnych i unickich, podczas gdy „Kościół” odnosi się do innych wyznań. Cerkiew prawosławna wywodzi swoje początki od I wieku, kiedy to nauki Jezusa zaczęły być głoszone przez apostołów.
Rozwój w Cesarstwie Rzymskim
W I i II wieku Kościół chrześcijański rozrastał się w Cesarstwie Rzymskim, tworząc gminy, z których najważniejsza znajdowała się w Rzymie. W 313 roku Konstantyn I Wielki wydał edykt mediolański, który umożliwił chrześcijanom swobodę wyznania. Pierwszy Sobór Nicejski, zwołany w 325 roku, rozstrzygnął spór o naturę Boga, uznając doktrynę ortodoksyjną.
Kościół po upadku Cesarstwa na Zachodzie
Po upadku Cesarstwa rzymskiego Kościół zachował swoją stabilność. Papież Damazy I ogłosił, że biskup Rzymu ma władzę nad całym Kościołem. Koncepcja prymatu Rzymu spotkała się z oporem biskupów Wschodu, co doprowadziło do konfliktów.
Rozłam i jego przyczyny
Rozłam między Kościołami Wschodu i Zachodu miał swoje źródło w różnicach kulturowych i teologicznych, które narastały przez wieki. Kluczowe różnice dotyczyły kwestii prymatu papieża oraz dogmatów dotyczących Ducha Świętego. W 1054 roku doszło do formalnego rozłamu, znanego jako wielka schizma wschodnia.
Próby zjednoczenia
Podejmowane były liczne próby zjednoczenia Kościołów, takie jak sobory w Lyonie i Florencji, jednak większość z nich zakończyła się niepowodzeniem. Współczesne próby zbliżenia między Kościołem katolickim a prawosławnym miały miejsce w XX wieku, szczególnie w związku z ruchem ekumenicznym.
Cerkiew współcześnie
Cerkiew prawosławna jest zorganizowana w formie autokefalicznych Kościołów lokalnych. Obecnie istnieje 20 Cerkwi narodowych, w tym 16 autokefalicznych. Wierni prawosławni zamieszkują głównie Europę Wschodnią, Rosję i Bałkany, z mniejszymi społecznościami w innych częściach świata.
Kościoły kanoniczne
- Patriarchat Konstantynopolitański
- Patriarchat Aleksandryjski
- Patriarchat Antiocheński
- Patriarchat Jerozolimski
- Patriarchat Moskiewski
- Patriarchat Serbski
- Patriarchat Rumuński
- Patriarchat Bułgarski
- Patriarchat Gruziński
- Kościół Cypryjski
- Kościół Grecki
- Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
- Kościół Prawosławny Ziem Czeskich i Słowacji
- Kościół Prawosławny w Ameryce
- Kościół Prawosławny Ukrainy
- Macedoński Kościół Prawosławny
Kościoły o nieuregulowanym statusie
Istnieją również Cerkwi prawosławne, które nie są uznawane przez główne Kościoły, takie jak Białoruska Autokefaliczna Cerkiew Prawosławna oraz Czarnogórski Kościół Prawosławny.
