Carlo Gesualdo
Carlo Gesualdo, znany także jako Gesualdo da Venosa, był włoskim kompozytorem i lutnistą, urodzonym w 1566 roku w Venosie. Jako książę Venosy, żył w okresie późnego renesansu i jest uważany za przedstawiciela manieryzmu w muzyce.
Życiorys
Gesualdo pochodził z arystokratycznej rodziny, która uzyskała tytuł książąt Venosy w 1560 roku. Jego wuj, Carlo Borromeo, został później kanonizowany. Od młodych lat interesował się muzyką, grając na lutni, klawesynie i gitarze, a także ucząc się od Pomponia Nenny. Przyjaźnił się z poetą Torquato Tasso.
W 1586 roku poślubił kuzynkę, Donnę Marię d’Avalos. Dwa lata później dowiedział się o jej romansie z Fabrizio Carafą. W 1590 roku, wracając z polowania, zastał ich razem i zabił oboje, po czym wystawił ich ciała na widok publiczny. Obawiając się zemsty rodziny ofiar, schronił się w swoim zamku w Venosie. W późniejszych latach życia popadł w chorobę psychiczną i zmarł w 1613 roku w zamku w Avellino.
Twórczość
Gesualdo tworzył głównie madrygały, które charakteryzują się silną chromatyką i emocjonalnym ładunkiem. Jego teksty są często krótkie, a ich główne motywy to cierpienie, rozpacz i śmierć, z sporadycznymi motywami pastoralnymi. Utwory w większości są pięciogłosowe a cappella, z zastosowaniem różnorodnych technik polifonicznych.
W twórczości Gesualda występują innowacyjne podejścia do harmonii i melodii, takie jak:
- połączenia akordów odległych o sekundę
- połączenia trytonowe
- opóźnienia pojedyncze i podwójne
- akordy z 6, 7 i 9
- dysonanse przygotowane i nieprzygotowane
Podsumowanie
Carlo Gesualdo był wybitnym kompozytorem, którego życie i twórczość łączą się z dramatycznymi wydarzeniami i innowacyjnymi osiągnięciami w muzyce renesansowej. Jego madrygały wciąż fascynują badaczy i miłośników muzyki.
