Buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonium) – roślina z rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Rozmieszczenie geograficzne
Buławnik wielkokwiatowy występuje w południowej i środkowej Europie oraz w Turcji. W Polsce jest gatunkiem rzadkim, a jego liczba stanowisk maleje. Roślina ta preferuje niższe położenia, zarówno na nizinach, jak i w niższych partiach górskich. Najczęściej spotykana jest w południowych regionach kraju, takich jak:
- Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
- Wyżyna Śląska
- Niższe partie Sudetów (Góry Kaczawskie, Krowiarki)
- Pogórze
W północnej i środkowej Polsce jest bardzo rzadki, a w północno-wschodniej nie występuje wcale.
Morfologia
- Łodyga: Wzniesiona, naga, falista, osiągająca wysokość 20–60 cm. Pod ziemią znajduje się poziome kłącze, z którego wyrasta kilka łodyg.
- Liście: Ulistnienie naprzeciwległe. Liście mają różną wielkość, największe są szerokolancetowate, osiągające długość do 11 cm i szerokość do 5,5 cm.
Liczba chromosomów wynosi 2n = 36.
Zmienność i zagrożenia
Buławnik wielkokwiatowy tworzy mieszańce z innymi gatunkami, takimi jak buławnik czerwony (Cephalanthera rubra) oraz buławnik mieczolistny (Cephalanthera longifolia). W klasyfikacji IUCN gatunek ten jest uznawany za narażony na wyginięcie, z kategorią VU (vulnerable). Główne zagrożenia dla tego gatunku to:
- Wyrąb lasów
- Zmiana siedlisk na lasy iglaste
Buławnik wielkokwiatowy jest rośliną chronioną, co podkreśla potrzebę jego ochrony w naturalnym środowisku.
