Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska
Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska, wcześniej znana jako Angielska Kompania Wschodnioindyjska, funkcjonowała od 1600 do 1858 roku. Jej działalność koncentrowała się głównie na terenie dzisiejszych Indii, ale obejmowała także Azję Południowo-Wschodnią oraz Daleki Wschód.
Początki i uprawnienia
Powstanie kompanii zainicjowała królowa Elżbieta I, nadając jej monopol handlowy z Indiami Wschodnimi. Kompania posiadała szerokie uprawnienia polityczne i administracyjne, co umożliwiało jej:
- Utrzymywanie własnej armii
- Zawieranie układów politycznych i sojuszy
- Wypowiadanie wojen
- Posiadanie własnej waluty
- Pobieranie podatków
Ekspansja i rozwój
W XVII i XVIII wieku Kompania podbiła Indie, zakładając szereg fortów i faktorii, które przyczyniły się do rozwoju takich aglomeracji jak:
- Surat (1612)
- Ćennaj (Madras, 1639)
- Kolkata (Kalkuta, 1690)
W 1614 roku rozpoczęła działalność w Chinach, a także przyczyniła się do rozwoju Singapuru. Z czasem przekształciła się z kompanii handlowej w władzę dominującą w Indiach, eliminując francuską konkurencję do 1760 roku.
Zmiany w handlu i administracji
W 1813 roku rząd brytyjski zniósł monopol kompanii na handel z Indiami, a w 1833 roku także z Chinami. Mimo to, rola Kompanii w administracji Indii pozostała silna. W odpowiedzi na rosnącą konkurencję, Kompania rozpoczęła uprawy herbaty w Indiach, co zapoczątkowało rozwój przemysłu herbacianego w tym regionie.
Upadek kompanii
W 1858 roku, po powstaniu sipajów, rząd brytyjski przejął kontrolę nad Indiami, a Kompania została rozwiązana w 1874 roku.
