„`html
Brończyn
Brończyn to wieś w Polsce, usytuowana w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Błaszki. W latach 1954–1958 była siedzibą gromady Brończyn, a następnie włączona do gromady Borysławice. W okresie 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.
Położenie
Wieś leży na skraju Wysoczyzny Złoczewskiej, przy drodze Błaszki-Ostrzeszów, w odległości 4 km od Błaszek. Granice Brończyna były historycznie związane z województwami sieradzkim i kaliskim.
Początki Brończyna
Brończyn został założony prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1319 roku, kiedy wieś należała do Filipa z rodu Zarębów, a później przeszła w ręce Kościoła. W 1506 roku biskup poznański Jan Lubrański przekazał wieś kapitule katedralnej, a w 1509 roku sprzedano ją Stanisławowi Choludowskiemu.
XVIII i XIX wiek
W XVIII wieku wieś była własnością Piotra Łubińskiego, a później gen. Józefa Lipskiego. W XIX wieku Brończyn zmieniał właścicieli, w tym Jana Stożka oraz Józefa Ildefonsa Grodzickiego. Ostatnimi właścicielami przed II wojną światową byli Węgierscy, którzy posiadali majątek do września 1939 roku.
Okupacja niemiecka
Niemcy wkroczyli do wsi 3 września 1939 roku, dokonując brutalnych mordów na mieszkańcach. W miejscowości została także zmieniona nazwa na Rolfsroden. W czasie okupacji pojawiła się groźba rozbiórki kaplicy, która została uratowana dzięki interwencji kuzynki niemieckiego właściciela.
Współczesność
Po II wojnie światowej majątek został rozparcelowany, a w dawnym dworze urządzono szkołę podstawową. Obecnie dwór nie przypomina dawnej rezydencji, jednak zachował się park z kaplicą z 1750 roku, wybudowaną przez Michała Lipskiego.
Właściciele Brończyna
- Michał Lipski h. Grabie – wybudował kaplicę w Brończynie i rozpoczął budowę kościoła w Błaszkach.
- Józef Lipski (1772–1817) – generał, przywódca powstania wielkopolskiego, właściciel Brończyna.
- Dwór w Brończynie od 2012 roku powrócił do spadkobierców rodziny Węgierskich.
Zabytki
- Kaplica pod wezwaniem NMP Królowej Świata z 1750 roku.
- Dwór z II połowy XIX wieku.
„`
