Brahma w Hinduizmie
Brahma, w hinduizmie, jest jednym z głównych bóstw razem z Wisznu i Śiwą, tworząc Trimurti. Jest stwórcą wszechświata, narodzonym z kwiatu lotosu z pępka Wisznu. Cechuje go brak materialnego ojca, przez co nazywany jest samonarodzonym, a jego życie trwa jedynie przez czas oddechu Mahawisznu.
Ikonografia
Brahma często przedstawiany jest jako czterogłowy mężczyzna w złotych hełmach, odziany w skórę czarnej antylopy. Jego cztery głowy symbolizują cztery kierunki, co związane jest z jego narodzinami z kwiatu lotosu. Wizerunek Brahmy często ukazuje go siedzącego na lotosie lub unoszącego się na białym łabędziu.
Siedziba i Formy Kultowe
Brahma mieszka w Brahmandzie, a jego rezydencją jest Brahmaloka, jedna z niebiańskich planet. W kontekście jogi, Brahma jest związany z wirat, hiranjagarbha i prakryti. Jego epitetami są m.in. Wirańći oraz Wirińci.
Znaczenie i Czas Życia
- Brahma jest demiurgiem, który tworzy w czasie kosmicznego cyklu zwanym kalpą.
- W wisznuizmie, Brahma jest poziomem, który dusza osiąga w samsarze.
- Dzień życia Brahmy trwa jedną kalpę, co odpowiada 311 040 000 000 000 lat ziemskich.
Obecnie trwa 51. dzień Brahmy. W każdym dniu manifestuje się czternastu Manu, a w ciągu życia Brahmy powstaje około 504 000 Manu.
Recepcja w Pismach Hinduistycznych
Brahma, poprzez medytację, dostrzega Stwórcę we własnym sercu i angażuje się w tworzenie wszechświata. Z jego gniewu powstaje Śiwa, a on sam wytwarza mędrców oraz istoty ludzkie.
Kult
Najważniejsze świątynie Brahmy znajdują się w Indiach:
- Świątynia Brahmy w Pushkar, popularne miejsce pielgrzymek.
- Najstarsza świątynia w Gudźaracie, blisko wsi Milyani.
- Świątynia w Khedbrahmie, także w Gudźaracie.
- W kompleksie świątynnym w Deoghar, Jharkhand, znajduje się figura Brahmy.
Brahma jest czczony jako stwórca i wszechprzenikający byt, kluczowy w hinduistycznej mitologii oraz filozofii.
