Borówka brusznica
Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea L.) to wieloletni gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych (Ericaceae), występujący w umiarkowanych i chłodnych strefach półkuli północnej, w tym w Polsce, gdzie jest pospolity na niżu oraz w górach.
Morfologia
- Pokrój: Krzewinka o wysokości 15–25 cm, z omszonymi gałązkami.
- Liście: Zimotrwałe, skórzaste, eliptyczne, długości 10–25 mm, z ciemnozieloną wierzchnią stroną.
- Kwiaty: Zebrane w grona, białe z różowawym odcieniem, o dzwonkowatej koronie.
- Owoce: Błyszczące jagody, początkowo białokremowe, później czerwone.
Biologia i ekologia
Borówka brusznica kwitnie od maja do lipca. Owoce są trwałe dzięki kwasowi benzoesowemu, mają smak gorzko-kwaskowaty. Rośnie w różnych środowiskach, od torfowisk po suche bory sosnowe, preferując gleby kwaśne. Jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy Vaccinio-Piceetea.
Zastosowanie
- Roślina lecznicza:
- Surowiec: liście (Folium Vitis idaeae), owoce (Fructus Vitis idaeae).
- Działanie: moczopędne, przeciwbiegunkowe, antyseptyczne.
- Wskazania: stosowane w nieżytach dróg moczowych i przewodu pokarmowego.
- Działania niepożądane: duże dawki liści mogą wywołać objawy zatrucia hydrochinonem.
- Sztuka kulinarna:
- Owoce wykorzystywane do galaretek, szczególnie w połączeniu z dziczyzną.
- Galaretka borówkowa jako składnik sosu Cumberland.
- Tradycje: Gałązki borówki ozdabiają koszyczki wielkanocne.
Podsumowanie
Borówka brusznica to roślina o licznych zastosowaniach, zarówno leczniczych, jak i kulinarnych, z charakterystycznymi cechami morfologicznymi i ekologicznymi, mająca duże znaczenie w polskiej kulturze i tradycji.
