Blaszany bębenek
Blaszany bębenek (niem. Die Blechtrommel) to powieść Güntera Grassa wydana w 1959 roku, będąca pierwszą częścią tzw. Trylogii gdańskiej. Książka stała się fundamentem niemieckiej literatury powojennej, a jej ekranizacja w reżyserii Volkera Schlöndorffa zdobyła Oscara w 1979 roku.
Fabuła
Powieść opowiada historię Oskara Matzeratha, który dorasta w Wolnym Mieście Gdańsku w latach 30. XX wieku, będąc pod wpływem trzech kultur: kaszubskiej, niemieckiej i polskiej. W wieku trzech lat Oskar decyduje się przestać rosnąć, co symbolizuje jego protest wobec świata dorosłych. Kluczowym elementem komunikacji Oskara z otoczeniem jest jego blaszany bębenek, który używa do komentowania rzeczywistości.
Forma narracji jest różnorodna, z obserwacjami Oskara zarówno w pierwszej, jak i trzeciej osobie, co podkreśla jego dystans do wydarzeń. Powieść ukazuje bunt młodego człowieka w złożonym świecie, a tło historyczne – wzrost hitleryzmu i II wojnę światową – wpływa na postawy bohaterów.
Czas i miejsce akcji
Akcja zaczyna się w 1924 roku i obejmuje wydarzenia aż do czasów powojennych. Gdańsk, jako miejsce spotkania różnych kultur, odgrywa istotną rolę, a postacie są przedstawione na tle zmieniającej się rzeczywistości.
Bohaterowie
- Oskar Matzerath – główny bohater, który uważa się za bębniarza z przeznaczenia. Jego życie wypełniają tragedie, a jego interakcje z otoczeniem są naznaczone osobistymi zawirowaniami.
- Agnieszka Matzerath – matka Oskara, rozdarta między dwoma mężczyznami, co wpływa na życie rodzinne.
- Jan Broński – kochanek Agnieszki, który ginie podczas II wojny światowej.
- Alfred Matzerath – mąż Agnieszki, który również ma tragiczną śmierć.
- Maria Matzerath – kochanka Oskara, matka Kurta, syna Alfreda, z którym Oskar ma skomplikowane relacje.
Trylogia Gdańska
- Blaszany bębenek (1959)
- Kot i mysz (1961)
- Psie lata (1963)
Powieść Grassa, poprzez złożoną narrację i bogatą galerię postaci, ukazuje nie tylko osobiste tragedie, ale i szerszy kontekst historyczny, co czyni ją ważnym dziełem literackim XX wieku.
