Bitwa pod Memphis – starcie na rzece Missisipi pod Memphis, które miało miejsce w trakcie wojny secesyjnej, stoczone między flotą Unii i flotą Konfederacji 6 czerwca 1862. Zakończyła się zwycięstwem Unii.
== Podłoże ==
W ramach kampanii dążącej do opanowania strategicznie ważnej rzeki Missisipi i jej brzegów, siły Unii musiały zająć ważny węzeł kolejowy Memphis w stanie Tennessee. W jego kierunku posuwały się od północy wzdłuż rzeki wojska Unii o sile około 20 000 żołnierzy, dowodzone przez generała brygady Johna Pope’a, wspierane przez Zachodnią Flotyllę komandora podporucznika Charlesa Henry’ego Davisa. Drogę do Memphis blokował Fort Pillow, położony nad Missisipi w odległości około 65 kilometrów od miasta. Flotylla rzeczna Unii od 14 kwietnia prowadziła ostrzał Fortu Pillow, lecz był on mało skuteczny.
10 maja jednostki Flotylli Zachodniej po raz pierwszy w toku kampanii starły się ze zorganizowaną flotyllą rzeczną konfederatów, kiedy zostały niespodziewanie zaatakowane na zakręcie Plum Point pod Fort Pillow przez 8 taranowców konfederackich (cottonclads) z Flotylli Obrony Rzeki, dowodzonych przez komandora Jamesa E. Montgomery’ego. W starciu, CSS „General Bragg”, „General Sterling Price” i „General Sumter” staranowały i zatopiły kanonierkę pancerną USS „Cincinnati”, a CSS „General Earl Van Dorn” i „General Sumter” zatopiły USS „Mound City”, po czym okręty wycofały się pod działa Fort Pillow, trzy spośród nich uszkodzone. Obie kanonierki, zatopione na płytkiej wodzie, zostały jednak podniesione i wyremontowane. 4 czerwca Fort Pillow został opuszczony przez konfederatów w obawie przed okrążeniem przez wojska lądowe Unii generała Hallecka, które 29 maja zajęły Corinth.
Bitwa
6 czerwca rano pod Memphis przypłynęło 5 pancernych kanonierek i 5 nowych taranowców Unii z flotylli taranowców pułkownika Elleta (aktywny udział w starciu zdołały wziąć jednak tylko dwa z nich: „Queen of the West” i „Monarch”). Dostępu do miasta broniło 8 taranowców z konfederackiej Flotylli Obrony Rzeki, uformowanych w dwóch liniach, poprzecznych do nurtu. Bitwę śledzili liczni mieszkańcy Memphis, zgromadzeni nad rzeką. Kanonierki początkowo płynęły rufą naprzód, aby polepszyć manewrowość płynąc w dół rzeki, po czym się obróciły. Wprowadzenie do akcji taranowców po stronie Unii, wypływających przed ociężałe kanonierki pancerne, było dla konfederatów zaskoczeniem.
W toku godzinnej chaotycznej bitwy na bliskie odległości, jaka się wywiązała, okręty Unii zatopiły taranując dwa okręty (CSS „Colonel Lovell” i „General Beauregard”) i ogniem artylerii dwa dalsze (CSS „General Sterling Price” i „General M. Jeff Thompson”). Następnie podjęły pościg za wycofującymi się w dół rzeki pozostałymi jednostkami, zdobywając dalsze 3 okręty, które zostały uszkodzone i osadzone na mieliźnie (CSS „General Bragg”, „General Sumter” i „Little Rebel”). Jedynie CSS „General Earl Van Dorn” uszedł pod Vicksburg. Po stronie Unii uszkodzony został jedynie „Queen of the West” (przez „General Beauregard”). Od ostrzału z broni palnej zginął na nim jednak pomysłodawca flotylli taranowców, pułkownik Charles Ellet Jr.. CSS „General Earl Van Dorn” został później spalony, aby nie wpaść w ręce Unii.
Siły
: † – okręty zatopione lub zdobyte
: # – okręty uszkodzone
Unia
* Zachodnia Flotylla (Western Flotilla) – komandor podporucznik Charles Henry Davis
** kanonierki pancerne: „Benton” (flagowy), „Louisville”, „Carondelet”, „St. Louis”, „Cairo”
* Flotylla Taranowców – pułkownik Charles Ellet Jr.
** taranowce: „Queen of the West”# (flagowy), „Monarch”, „Switzerland”, „Lancaster”, „Lioness”
** CSS „Colonel Lovell”†
** CSS „General Beauregard”†
** CSS „General Sterling Price”†
** CSS „General M. Jeff Thompson”†
** CSS „General Bragg”†
** CSS „General Sumter”†
** CSS „Little Rebel”†
** CSS „General Earl Van Dorn”
Przypisy
Bibliografia
*
* Angus Konstam: Mississippi River Gunboats of the American Civil War 1861-1865, seria New Vanguard 46, Osprey Publishing, 2002, .
Bitwa pod Memphis
Kategoria:Bitwy w 1862
Kategoria:Bitwy wojny secesyjnej
Bitwa pod Memphis
